Ból w klatce piersiowej automatycznie nasuwa na myśl zawał serca lub inną chorobę kardiologiczną. Rzeczywiście, w wielu przypadkach dolegliwości w tych rejonach powiązane są z dysfunkcją układu krążenia – np. z chorobą niedokrwienną serca, dławicą piersiową, zapaleniem osierdzia, rozwarstwieniem aorty, czy wyżej wspomnianym zawałem serca, zwanym fachowo ostrym zespołem wieńcowym.
Istnieje jednak cała gama przyczyn bólu w klatce piersiowej niepowiązanych z sercem, w tym choroby układu oddechowego, pokarmowego czy kostno-szkieletowego, a nierzadko też zaburzenia lękowe – nigdy jednak nie wolno lekceważyć tego symptomu. Jakie schorzenia mogą objawiać się dyskomfortem w piersi i jakie badania wykonać, by wykluczyć najgorsze scenariusze?
Jak boli w klatce piersiowej?
Najgorszy scenariusz w przypadku bólu w klatce piersiowej to ostry zespół wieńcowy, powszechnie znany jako zawał serca. Ból trwa wówczas powyżej 30 minut, a dodatkowo chory może odczuwać:
- duszności,
- przyśpieszone tętno,
- silny, rozlany ból za mostkiem, często promieniujący do gardła, ramion, okolicy międzyłopatkowej czy brzucha,
- zimne poty,
- osłabienie,
- uczucie lęku,
- pieczenie przypominające zgagę,
- nudności i wymioty.
Dlaczego boli w klatce piersiowej?
Nie licząc wyżej wspomnianych przyczyn kardiologicznych, ból w klatce piersiowej może wskazywać na następujące schorzenia:
- choroby układu oddechowego – w tym zapalenie płuc i opłucnej (ból nasila się podczas wdechu i przy kaszlu), odma opłucnowa, w której ból może trwać wiele godzin, zatorowość płucna, nadciśnienie płucne, a także choroby oskrzeli i tchawicy;
- choroby układu pokarmowego – często przyczyną dyskomfortu w piersi jest refluks żołądkowo-przełykowy, czyli popularna zgaga; odczuwane jest wówczas bolesne pieczenie za mostkiem związane z cofaniem się kwaśnej treści żołądkowej z powrotem do światła przełyku; do schorzeń układu pokarmowego mogących wywoływać ból w klatce piersiowej zaliczamy także chorobę wrzodową żołądka, stany zapalne trzustki, kamicę i ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego, a także zaburzenia połykania;
- choroby układu kostno-szkieletowego – takie jak stany pourazowe (np. złamane żebra), zmiany zwyrodnieniowe, choroby reumatyczne, choroby gruczołów sutkowych (np. zapalenie gruczołu sutkowego), fibromialgia (tzw. przewlekły zespół bólowy mięśni), a także zespół Tietzego (choroba, która wiąże się z zapaleniem jednego lub kilku stawów żebrowo-mostkowych);
- choroby psychiczne – zaburzenia lękowe, a w szczególności ataki paniki wywołują ból w klatce piersiowej, a ponadto objawy przypominające zawał serca – w tym duszność, szybkie bicie serca, nudności oraz obfite pocenie się; często przyczyną kłucia w klatce piersiowej są tzw. bóle nerwicowe;
- choroby neurologiczne – wśród schorzeń neurologicznych wywołujących dotkliwy ból w klatce piersiowej zdecydowanie należy wyróżnić półpaśca – jest to choroba wywołana reaktywacją wirusa ospy wietrznej, której objawami charakterystycznymi poza bólem jest wysypka, rumień oraz pęcherzyki pojawiające się wzdłuż przebiegu nerwów;
- przyczyny niestandardowe – ocenia się, że ból w klatce piersiowej nie ma rozpoznanej przyczyny w aż 15% przypadków, a więc nie jest związany z powyższymi chorobami.
Co zrobić, gdy boli w klatce piersiowej?
Ból w klatce piersiowej nie zawsze musi oznaczać zawał serca czy zapalenie osierdzia, jednak każdorazowo trzeba dociekać przyczyn jego występowania. W tym celu konieczna jest odpowiednia diagnostyka i zebranie dokładnego wywiadu.
Lekarz będzie chciał dowiedzieć się, jaki jest charakter bólu (kłujący i piekący może wskazywać na refluks żołądkowo-przełykowy, z kolei ból uciskający, przypominający „ściśnięcie pasem” może oznaczać przyczynę kardiologiczną). Dokładny wywiad powinien zawierać ponadto pytanie o lokalizację bólu (zamostkowy, punktowy czy rozlany, promieniujący do innych części ciała, np. żuchwy czy ramienia), czas trwania objawów, okoliczności pojawienia się objawów (np. po wysiłku, czy po przebudzeniu się), a także powtarzalność (czy dolegliwości pojawiają się regularnie?).
Ponadto lekarz, aby wykluczyć najgorsze scenariusze, powinien zlecić nam następujące badania:
- elektrokardiogram (EKG) – badanie pozwala na dokładne poznanie aktywności elektrycznej serca; gdyby wystąpił zawał, elektrokardiogram wykryłby charakterystyczne zmiany w pracy serca,
- badania krwi – pozwalają na sprawdzenie ilości enzymów obecnych w mięśniu sercowym; ich nadmiar może świadczyć o uszkodzeniu komórek serca,
- RTG klatki piersiowej – badanie pozwala skontrolować wielkość i kształt serca oraz dużych naczyń krwionośnych, a także stan płuc, w tym obecność stanu zapalnego w płucach czy odmy opłucnowej,
- tomografia komputerowa – badanie pozwala sprawdzić m.in. ściany aorty pod kątem rozwarstwienia aorty czy wykluczyć zatorowość płucną.