Co to jest anizokoria?
Anizokoria to przypadłość polegająca na występowaniu różnicy w szerokości źrenic wynoszącej co najmniej 1 mm. Znikoma nierówność źrenic nieprzekraczająca 0,6 mm uznawana jest za całkowicie normalny stan, dotyczący około 20 proc. zdrowej populacji – jest to tzw. anizokoria fizjologiczna. Jeżeli średnica jednej źrenicy różni się od drugiej o 1 mm lub więcej, mamy wówczas do czynienia z anizokorią patologiczną, która zdaniem większości okulistów i neurologów jest objawem innej choroby – zazwyczaj okulistycznej bądź neurologicznej.
Diagnostyki oraz leczenia anizokorii nie należy lekceważyć, gdyż powiększona źrenica przepuszcza więcej światła do wnętrza oka, co może wiązać się z zaburzeniami widzenia oraz naraża siatkówkę na uszkodzenia. Co więcej, przyczyny anizokorii w większości przypadków związane są z inną, często groźną chorobą okulistyczną lub neurologiczną, która przeważnie wymaga pilnego leczenia.
Anizokoria – przyczyny
Pojawienie się anizokorii patologicznej, czyli nierówności źrenic równej lub większej od 1 mm, prawie zawsze wywołane jest jakimś głębszym schorzeniem – zazwyczaj natury okulistycznej lub neurologicznej.
Do najczęstszych chorób objawiających się anizokorią zaliczamy:
- silny atak jaskry,
- urazy oka,
- stan zapalny aparatu rzęskowego,
- stan zapalny tęczówki,
- niedokrwienie tęczówki,
- obrzęk mózgu,
- migrenę,
- tętniaki,
- stwardnienie rozsiane,
- porażenie okoruchowego nerwu czaszkowego,
- zapalenie nerwu gałkowego,
- zatrucie glikolem etylowym,
- nowotwory mózgu.
Zdarza się też, że nierówności źrenic wynikają z urazów głowy, zażywania leków zwężających bądź rozszerzających źrenice, a niekiedy stanowią powikłanie po zabiegach. Nigdy nie należy bagatelizować anizokorii, gdyż może stanowić objaw bardzo groźnej choroby – np. guza mózgu, stwardnienia rozsianego czy jaskry.
Anizokoria – objawy
Anizokoria rzadko występuje sama, zazwyczaj towarzyszą jej inne objawy, które same w sobie nie budzą wielkiego niepokoju – jednak w połączeniu z nierównością źrenic powinny zostać wzięte pod uwagę.
Anizokoria występuje zazwyczaj w połączeniu z następującymi objawami:
- światłowstręt,
- ból i zaburzenie ruchu gałki ocznej,
- częste łzawienie oczu,
- opadanie powiek,
- nieostre widzenie,
- problemy z polem widzenia,
- nagłe bóle głowy o dużym nasileniu,
- sztywność karku.
Objawy towarzyszące nierówności źrenic należy bacznie obserwować, ponieważ jedne wskazują bardziej na przyczyny okulistyczne, inne natomiast raczej na podłoże neurologiczne. Wiedząc mniej więcej, jakie jest źródło schorzenia, lekarz może dobrać bardziej odpowiedni zestaw badań i szybciej postawić diagnozę.
Leczenie anizokorii uzależnione jest od przyczyny, która wywołała zaburzenie.
Jeżeli prawdopodobnym źródłem komplikacji jest choroba neurologiczna, warto wykonać takie badania, jak:
- rezonans magnetyczny,
- tomografia komputerowa,
- badanie angiograficzne,
- ultrasonografia dopplerowska.
W przypadku, gdy objawy wskazują raczej na problemy o podłożu okulistycznym, wskazane są następujące badania:
- pupilometr,
- badanie elektrofizjologiczne,
- badanie dopplerowskie,
- badanie dna oka,
- badanie akomodacji oka,
- badanie pola widzenia,
- badanie z wykorzystaniem lampy szczelinowej.
Po ustaleniu przyczyny pojawienia się nierówności źrenic można wdrożyć odpowiednie leczenie, skupiające się na wyeliminowaniu głównej choroby. Częstą przyczyną jest stan zapalny oka, do którego leczenia wykorzystywane są specjalne leki przeciwzapalne lub przeciwobrzękowe. Niekiedy jedynym wyjściem jest operacja oka (np. w przypadku jaskry). Podobnie jest w przypadku chorób układu neurologicznego, które często wymagają rozwiązań chirurgicznych, a w razie pojawienia się raka mózgu konieczna jest dodatkowo chemio- i radioterapia.