Estrogeny to hormony płciowe odpowiadające za prawidłowe funkcjonowanie i rozwój narządów rozrodczych u kobiet, a w połączeniu z progesteronem przygotowują macicę do zagnieżdżenia się zarodka oraz wspierają prawidłowy przebieg ciąży. Ponadto biorą udział w regulacji cyklu miesiączkowego, a także w stabilizacji gospodarki wapniowej, lipidowej i białkowej.
Do grupy estrogenów należą takie hormony steroidowe jak estron (E1), estradiol (E2) oraz estriol (E3); każdy z nich pełni w organizmie różne funkcje. U kobiet hormony te wytwarzane są głównie w jajnikach. Powstają również u mężczyzn, jednak w znacznie mniejszym stężeniu, a produkowane są przez jądra i korę nadnerczy. U panów estrogeny odpowiadają z kolei za wzrost ciała oraz metabolizm kostny.
Jakie funkcje w organizmie pełni estrogen?
Estrogeny u kobiet przede wszystkim wspomagają rozwój gruczołów piersiowych oraz narządów płciowych (np. sromu, jajowodów, macicy), biorą udział w regulacji cyklu miesiączkowego, przygotowują błonę śluzową macicy do zagnieżdżenia się zarodka, wspierają prawidłowy przebieg ciąży, dbają o odpowiednią mineralizację tkanki kostnej i regulację gospodarki lipidowej, wapniowej i białkowej, poprawiają krzepliwość krwi, chronią ściany naczyń krwionośnych oraz pozytywnie wpływają na libido i stan psychoemocjonalny kobiety.
U mężczyzn natomiast estrogeny wpływają na wzrost ciała, dojrzewanie plemników oraz regulację popędu płciowego.
Kiedy należy wykonać badanie estrogenu?
Badanie poziomu estrogenu u kobiet wskazane jest w poniższych przypadkach:
- zaburzenia hormonalne, w tym przeciągający się brak miesiączki czy nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych,
- zaburzenia funkcji jajników,
- nagły przyrost wagi ciała,
- nagłe pogorszenie kondycji skóry (np. pojawienie się trądziku, suchość skóry),
- opóźnione lub przyśpieszone dojrzewanie płciowe,
- niepłodność,
- migreny,
- obrzęki,
- nudności i wymioty,
- stosowanie hormonalnej terapii zastępczej w czasie menopauzy,
- okres ciąży w celu monitorowania jej przebiegu, a także rozwoju łożyska i płodu.
U mężczyzn badanie poziomu estrogenu powinno zostać rozważone w następujących przypadkach:
- opóźnione dojrzewanie płciowe,
- ginekomastia (w celu odkrycia podłoża choroby);
- wykluczenie istnienia guzów nowotworowych produkujących estrogeny.
Normy estrogenu u kobiet
U kobiet prawidłowe stężenie estrogenu uzależnione jest od fazy cyklu miesiączkowego, menopauzy oraz ciąży.
W czasie menstruacji poziom estrogenów spada do najniższego poziomu. W kolejnym etapie cyklu miesiączkowego, w fazie folikularnej (zwanej też pęcherzykową) poziom estrogenu wzrasta, a jego norma zawiera się w granicach od około 84 do 970 pg/ml. Następnie nadchodzi faza owulacji, w której normalnym stężeniem jest od 13 do 330 pg/ml. Jeżeli nie dojdzie do zapłodnienia komórki jajowej, cykl menstruacyjny kończy faza lutealna, w której normalny poziom estrogenów waha się między 73 a 200 pg/ml.
W trakcie ciąży prawidłowe stężenia estradiolu przyjmują następujące wartości:
- I trymestr ciąży – od ok. 188 do 2497 pg/ml,
- II trymestr ciąży – od ok. 1278 do 7192 pg/ml,
- III trymestr ciąży – od ok. 6137 do 13460 pg/ml.
U kobiet po menopauzie całkowicie prawidłowym stężeniem estradiolu jest 20 – 30 pg/ml.
Normy estrogenu u mężczyzn
U mężczyzn poziom estradiolu powinien stale wynosić między około 11,2 a 50,4 pg/ml.
Pamiętaj!
Na wyniki badania poziomu estrogenów mogą wpłynąć niektóre leki oraz choroby takie jak m.in. niedokrwistość, nadciśnienie czy upośledzenie funkcji wątroby lub nerek. Co więcej, nie należy porównywać wyników badań wykonanych w różnych laboratoriach.