Nagły i ostry ból brzucha może zaniepokoić, jednak nie zawsze jest objawem rozwijającej się ciężkiej choroby. Znacznie częściej stanowi przejaw błahych stanów, takich jak np. rozciągnięcie ściany jelit od nadmiaru gazów na skutek spożycia ciężkostrawnego bądź nieświeżego posiłku. Bólu brzucha nie należy jednak lekceważyć, gdyż może być sygnałem poważnej choroby – np. wrzodów, kamicy pęcherzyka żółciowego, a nawet zawału serca czy nowotworu żołądka. Sprawdź, czy twoje objawy bólu brzucha stanowią powód do niepokoju.
Kiedy ból brzucha jest niebezpieczny?
Istnieje wiele mniej lub bardziej groźnych chorób, które objawiają się ostrym bólem brzucha. Na szczęście towarzyszą im względnie charakterystyczne symptomy, dzięki którym odróżnisz je od dolegliwości towarzyszących np. zwykłemu przejedzeniu. Poznaj pełną listę poważnych schorzeń objawiających się dyskomfortem w okolicach brzucha.
1. Pęknięcie wrzodu żołądka
Nagły i ostry ból zaczynający się w górnej części brzucha, a następnie przenoszący się na całą jamę brzuszną może świadczyć o perforacji wrzodu trawiennego. Charakterystyczną cechą takiego bólu jest jego nasilenie, które może prowadzić nawet do omdlenia. Pęknięcie wrzodu żołądka wymaga natychmiastowej interwencji chirurgicznej, w innym wypadku może dojść do groźnego zapalenia otrzewnej, a w konsekwencji do zagrażającego życiu wstrząsu septycznego.
2. Pęknięcie tętniaka aorty brzusznej
Tętniak aorty brzusznej to poszerzenie tętnicy powstałe w wyniku zmian miażdżycowych. Kiedy pęka, daje wyraźne objawy w postaci ostrego, stałego bądź przerywanego bólu brzucha promieniującego aż do pleców oraz pachwin. Jest to wyjątkowo niebezpieczna sytuacja, wymagająca natychmiastowego przewiezienia pacjenta do szpitala – w innym wypadku chory nie ma szans na przeżycie.
3. Zawał serca
Nieokreślony ból w górnej bądź środkowej części brzucha, zazwyczaj połączony z mdłościami, odbijaniem, uczuciem lęku oraz wzmożoną potliwością, a niekiedy z wymiotami i bólem pleców między łopatkami może świadczyć o zawale serca. Choć objawy należą do atypowych, zdarzają się całkiem często, dlatego nie można ich bagatelizować. Obserwując u siebie powyższe symptomy, należy udać się na badania specjalistyczne, w tym na EKG i oznaczenie markerów zawału, co pozwoli na wykluczenie martwicy mięśnia sercowego. Diagnostyka jest szczególnie wskazana u osób będących w grupie ryzyka zawału (np. palących papierosy, cierpiących na nadwagę czy miażdżycę).
4. Zapalenie uchyłka jelita grubego
Ból w lewej dolnej części brzucha, w dodatku połączony z gorączką i zaburzeniami wypróżniania w postaci biegunek lub zaparć, może świadczyć o zapaleniu uchyłka jelita grubego. Schorzenie leczy się antybiotykami, choć niekiedy wystarczy zastosowanie leków przeciwbólowych, np. paracetamolu. Bardzo groźne jest jednak pęknięcie uchyłka, które może doprowadzić do zagrażającego życiu zapalenia otrzewnej.
5. Zapalenie trzustki
Charakterystyczne objawy to ostry ból w środkowej i górnej części brzucha, promieniujący aż do pleców, często z towarzyszącą gorączką, dreszczami, a także zatrzymaniem stolca i gazów. Niekiedy mogą pojawić się symptomy w postaci wzdęcia brzucha, nudności i wymiotów. Atak ostrego zapalenia trzustki pojawia się zazwyczaj po tłustym posiłku połączonym z nadmiernym spożyciem alkoholu. Choroba może doprowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń trzustki, a nawet powikłań wielonarządowych, dlatego każdy przypadek wiąże się z koniecznością wizyty w szpitalu.
6. Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego
Ból pojawia się początkowo wokół pępka, a następnie wędruje do prawej, dolnej części brzucha. Charakterystyczne jest nasilenie dolegliwości podczas kaszlu lub uciskania brzucha, a także nudności, brak apetytu, wymioty oraz gorączka. Podejrzenie ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego również wymaga natychmiastowej wizyty w szpitalu.
7. Stan zapalny pęcherzyka żółciowego
Głównym objawem jest bardzo intensywny, kłujący, nieprzemijający ból brzucha w prawym podżebrzu lub w śródbrzuszu, pojawiający się po ciężkostrawnym posiłku. Ból może promieniować do pleców lub prawego barku.
Dlaczego dolegliwości pojawiają się akurat po tłustym jedzeniu? Pęcherzyk żółciowy jest narządem gromadzącym i rozprowadzającym żółć odpowiedzialną za trawienie tłuszczów. Jeżeli dana osoba cierpi na kamicę żółciową, obfity posiłek może spowodować zablokowanie żółci i rozwój stanu zapalnego. Wówczas konieczna jest hospitalizacja i leczenie antybiotykami, a niekiedy nawet operacja.
8. Niedrożność jelit
Przyczyny niedrożności jelit bywają różne – od przypadkowego połknięcia ciała obcego przez zrosty pooperacyjne po skręt jelita czy guzy nowotworowe. Ból w tym przypadku jest ostry, stopniowo nasilający się – później dołączają takie dolegliwości jak brak apetytu, nudności, wymioty, wzdęcia brzucha oraz całkowite zaparcie uniemożliwiające pozbycia się gazów. Leczenie uzależnione jest od rodzaju przyczyny i obejmuje też zabiegi operacyjne.
Domowe sposoby na ostry ból brzucha
Istnieje wiele przypadłości, które wywołują ból brzucha o niewielkim nasileniu, który można z powodzeniem leczyć w warunkach domowych. Wymienić tu należy przede wszystkim zatrucia pokarmowe (np. po spożyciu jedzenia skażonego bakterią Salmonella), zapalenie błony śluzowej żołądka czy bóle menstruacyjne.
Jak leczyć bóle brzucha w warunkach domowych? W przypadku zatrucia pokarmowego, gdzie poza bólem mamy do czynienia z wymiotami i biegunką (których nie należy powstrzymywać), ważne jest zapobieganie odwodnieniu. Jeżeli przyczyną dolegliwości jest zapalenie śluzówki żołądka, konieczne jest wprowadzenie odpowiedniej diety, a także przyjmowanie środków rozkurczowych i alkalizujących. Ból brzucha wywołany miesiączką również leczy się lekami rozkurczowymi, a do tego stosuje się preparaty przeciwbólowe, np. paracetamol. Na bóle brzucha o niewielkim nasileniu powinno podziałać też przykładanie ciepłego termoforu.
Co oznacza silny ból brzucha?
Kiedy z bólem brzucha należy zgłosić się do lekarza? Bardzo silny, przeszywający ból w tych okolicach z pewnością stanowi wskazanie do konsultacji ze specjalistą. Niepokojące są też dolegliwości przewlekłe czy nawracające w ciągu 24 godzin.
Do innych alarmujących objawów bólu brzucha należy zaliczyć:
- krew w stolcu,
- nagłą utratę wagi,
- wymiotowanie krwią lub żółcią,
- objawy anemii,
- trudności w oddychaniu,
- bóle w pobliżu serca,
- osłabienie, bladość,
- wysoką gorączkę,
- ból w dolnych partiach brzucha po prawej stronie,
- ból brzucha w trakcie ciąży,
- podejrzenie zatrucia.
W przypadku wystąpienia powyższych objawów konieczna jest konsultacja z lekarzem!