Zatoki przynosowe to zagłębienia w kościach twarzoczaszki połączone z jamą nosową. Ich rola w organizmie człowieka nie została do końca poznana, jednak podejrzewa się, że do ich zadań należy głównie ogrzewanie i nawilżanie wdychanego powietrza, wyrównywanie różnicy ciśnień w czasie oddychania, ochrona mózgoczaszki przed urazami czy tworzenie przestrzeni rezonacyjnej mającej na celu ochronę ucha wewnętrznego przed przewodzeniem głosu drogą kostną.
Zatoki przynosowe dzielą się na zatoki: czołowe, szczękowe, klinowe, łzowe oraz komórki sitowe. Mogą ulec zatkaniu wskutek wielu schorzeń, takich jak przeziębienie, alergie, polipy czy skrzywienie przegrody; bardzo często też ich niedrożność wynika ze stanu zapalnego. Jak rozpoznać zapalenie zatok? Poznaj typowe objawy.
Jak rozpoznać zapalenie zatok?
Zapalenie zatok rozwija się najczęściej w przebiegu przeziębienia, gdy przestrzenie wokół jamy nosowej wypełnia zalegający gęsty śluz, będący doskonałą pożywką dla wszelkiego rodzaju drobnoustrojów. Przyczyną zapalenia są infekcje wirusowe, bakteryjne i grzybicze, a niekiedy również alergie. Jak rozpoznać, że mamy do czynienia ze stanem zapalnym?
Do typowych objawów zapalenia zatok należą:
- katar,
- ropna wydzielina z nosa,
- zatkany nos,
- zaburzenia węchu,
- ból głowy nasilający się podczas pochylania się bądź poruszania gałkami ocznymi,
- spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła,
- gorączka (nie we wszystkich przypadkach),
- nieprzyjemny zapach z ust (nie we wszystkich przypadkach).
Jak wyleczyć zapalenie zatok?
Leczenie zapalenia zatok uzależnione jest od podłoża choroby, które może być wirusowe, bakteryjne, grzybicze lub alergiczne. Pod uwagę bierze się ponadto takie czynniki jak wiek pacjenta czy przebieg infekcji (zapalenie ostre, przewlekłe lub nawracające). W przypadku przewlekłego zapalenia wirusowego (czyli trwającego powyżej 10 dni) stosowane są glikokortykosteroidy, natomiast w razie infekcji o podłożu bakteryjnym największą skuteczność wykazują antybiotyki – obie substancje wymagają jednak pisemnego zezwolenia lekarza.
Leki bez recepty na zapalenie zatok przyjmuje się w pierwszych dniach ostrej infekcji wirusowej (czyli takiej, która trwa do 10 dni). Wykorzystywane są głównie:
- preparaty obkurczające naczynia krwionośne – tym samym zmniejszające przekrwienie błon śluzowych,
- środki przeciwzapalne,
- leki mukolityczne – rozrzedzające wydzielinę oraz zmniejszające lepkość śluzu, ułatwiając odkrztuszanie zalegających płynów,
- produkty do irygacji zatok,
- leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe.
Co na zapalenie zatok bez recepty?
Szukając leków na zapalenie zatok bez recepty, staniemy przed wyborem między preparatami w formie tabletek, kropli do nosa, saszetek do rozpuszczania czy sprayów.
W pierwszych dniach terapii wskazane jest płukanie chorych zatok za pomocą specjalnych irygatorów w sprayu. W rzeczywistości są to preparaty oparte na jednym składniku – soli fizjologicznej bądź hipertonicznej wodzie morskiej, które pomagają udrożnić zatkane zatoki. Ich niewątpliwą zaletą jest fakt, że mogą być stosowane nawet przez dzieci i osoby starsze. Warte polecenia w tej kategorii są preparaty takie jak Humer, Ibuprom Zatoki Hipertonic Spray czy Irigasin (zestaw do płukania nosa i zatok).
Podstawą leczenia zapalenia zatok są preparaty o działaniu przeciwzapalnym, przeciwgorączkowym, przeciwbólowym oraz sympatykomimetycznym. Te ostatnie powodują zmniejszenie przekrwienia błon śluzowych, co wiąże się z udrożnieniem górnych dróg oddechowych. Leki tego typu zawierają w swoim składzie substancje takie jak ibuprofen lub paracetamol (działanie przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i przeciwbólowe), a także pseudoefedrynę lub alternatywnie fenylefrynę (działanie udrażniające nos).
Wśród leków na zapalenie zatok bez recepty mamy do wyboru też tabletki o działaniu przeciwbólowo-przeciwgorączkowym oraz zmieniającym konsystencję wydzieliny, ułatwiając udrożnienie zatok, takie jak np. Acatar Zdrowe Zatoki, Sinudafen, Zatoxin czy Sinulan Forte.
Leki o działaniu mukolitycznym (rozrzedzającym zalegającą wydzielinę) dostępne bez recepty to np. Ambroksol czy Bromheksyna. Preparaty ułatwiają spływanie i usuwanie wydzieliny, która utrudnia oddychanie, a przy okazji działają przeciwzapalnie i bakteriostatycznie, hamując ekspansję bakterii.
Dobrymi lekami rozrzedzającymi zalegającą w drogach oddechowych wydzielinę będą też krople takie jak Afrin, które zawierają składnik czynny o nazwie oksymetazolina. Substancja ta również należy do grupy sympatykomimetyków, czyli środków zwężających naczynia krwionośne, a w efekcie zmniejszających obrzęk błon śluzowych, co skutkuje udrożnieniem dróg oddechowych.
Coraz większą popularność w leczeniu zapalenia zatok zyskują ponadto zioła oraz mieszanki ziołowe, które można stosować w formie tabletek, płynnych ekstraktów, okładów na czoło czy naparów do inhalacji.
Do ziół, które wykazują skuteczność w walce z zapaleniem zatok, należy zaliczyć m.in.:
- ziele werbeny,
- dziewannę,
- korzeń goryczki,
- korzeń jeżówki,
- korzeń arcydzięgla,
- korzeń rabarbaru,
- kwiat pierwiosnka,
- kwiat bzu czarnego,
- porost islandzki,
- mirrę,
- lipę,
- tymianek,
- sosnę,
- podbiał,
- kamforę,
- piołun,
- szafran.