Niepożądany odczyn poszczepienny – czy należy się go obawiać?

Autor: mgr Dominik Kaźmierczak
Dodano dnia 05-05-2021

Kliknij tutaj aby powrócić
na poprzednią stronę

Niepożądany odczyn poszczepienny to niekorzystna reakcja organizmu na szczepionkę, obejmująca m.in. gorączkę, ból w miejscu szczepienia.

Odczyn występuje w okresie czterech tygodni po podaniu szczepionki, w przypadku gruźlicy czas ten bywa dłuższy. W Polsce niepożądane odczyny poszczepienne zdarzają się średnio raz na 10 000 przypadków. To, czy symptomy występujące po podaniu szczepionki, świadczą o niepożądanym odczycie poszczepiennym, zbadać musi lekarz. Po stwierdzeniu łagodnego odczynu poszczepiennego zaleca się jedynie obserwację, ponieważ najczęściej objawy znikają samoczynnie po upływie trzech dni. Jeśli objawy są nasilone, lekarz może zalecić doraźne stosowanie leków przeciwbólowych, przeciwgorączkowych i przeciwhistaminowych. Po szczepieniu może wystąpić także niebezpieczna reakcja anafilaktyczna – występuje jednak jedynie raz na 1 000 000 przypadków. Choć „niepożądany odczyn poszczepienny” może brzmieć niezwykle niebezpiecznie, ryzyko powikłań i zagrożenia życia po szczepieniu jest znacznie niższe niż przy chorobach zakaźnych.

Przykłady NOP:

Reakcje miejscowe:
- Zaczerwienienie, obrzęk lub ból w miejscu wstrzyknięcia.
- Stwardnienie w miejscu podania.
Reakcje ogólnoustrojowe:
- Gorączka.
- Zmęczenie.
- Bóle mięśniowe lub stawowe.
Reakcje alergiczne:
- Pokrzywka.
- Obrzęk naczynioruchowy.
- Wstrząs anafilaktyczny (bardzo rzadki, ale poważny).
Rzadkie powikłania:
- Zespół Guillaina-Barrégo.
- Drgawki gorączkowe.
- Małopłytkowość idiopatyczna.

Jakie czynniki wpływają na wystąpienie NOP?

Na wystąpienie NOP wpływają przede wszystkim:

- wiek – najczęściej odczyn poszczepienny występuje u noworodków i niemowląt,

- właściwości szczepionki – jej skład, dawka, warunki przechowywania i transportu,

- niewłaściwa technika podania – zbyt głęboko lub wysoko wstrzyknięta szczepionka może prowadzić do powikłań – wytworzenia się ropni podskórnych,

- niedobory odporności,

- sposób podania szczepionki – po podaniu podskórnym powikłania pojawiają się częściej niż po podaniu doustnym, jednak metoda ta jest zalecana przez Światową Organizację Zdrowia ze względu na jej większą precyzyjność,

- niewłaściwa kwalifikacja do szczepienia – przed podaniem szczepionki należy odbyć badanie lekarskie, które potwierdzi brak przeciwskazań do szczepienia.

Zgłaszanie odczynu poszczepiennego

- Lekarz, który rozpatruje przypadek pacjenta, ma obowiązek zgłosić podejrzenie NOP do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w ciągu doby.

- Osoby prywatne, których dotyczy NOP oraz rodzice i opiekunowie dzieci dotkniętych odczynem poszczepiennych, mogą zgłosić podejrzenie wystąpienia NOP do Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Zgłoszenie takie jest dobrowolne i nie wymaga akceptacji przez przedstawiciela służby zdrowia.

Rola szczepień w zdrowiu publicznym

Eradykacja chorób:

Szczepienia przyczyniły się do wyeliminowania lub znacznego zmniejszenia występowania wielu chorób zakaźnych, takich jak ospa prawdziwa czy polio.

Ochrona populacji:

Zapewniają odporność zbiorowiskową (herd immunity), chroniąc osoby, które nie mogą być zaszczepione (np. z powodu przeciwwskazań medycznych).

Ograniczenie epidemii:

Redukują liczbę zachorowań i zapobiegają wybuchom epidemii.

Zmniejszenie śmiertelności i zachorowalności:

Szczepienia zapobiegają poważnym powikłaniom i zgonom związanym z chorobami zakaźnymi.

Opinie ekspertów

Organizacja Zdrowia Światowego (WHO):

WHO podkreśla, że szczepienia są jednym z najbardziej efektywnych narzędzi zdrowia publicznego, które co roku ratują miliony żyć.

Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDC):

CDC wskazuje, że korzyści ze szczepień zdecydowanie przewyższają ryzyko związane z NOP

Polskie Towarzystwo Wakcynologii:

Eksperci w Polsce również zaznaczają, że szczepienia są niezbędnym elementem profilaktyki zdrowotnej i apelują o przestrzeganie kalendarza szczepień.

Niepożądane odczyny poszczepienne (NOP) to wszelkie zaburzenia zdrowotne pojawiające się po szczepieniu, najczęściej łagodne, ale czasem poważniejsze. Postępowanie przy NOP obejmuje monitorowanie, leczenie i zgłaszanie reakcji. Eksperci zgodnie podkreślają, że korzyści ze szczepień przewyższają ryzyko związane z NOP. Dzięki szczepieniom wiele chorób zostało wyeliminowanych lub znacząco ograniczonych.

18. Październik, 2021 0

Czytaj więcej

Czym właściwie jest starzenie się organizmu?

Istnieje wiele teorii, które starają się wytłumaczyć przyczyny starzenia. Ważniejsze jednak jest skupienie się na tym jak samo starzenie przebiega i jakie ma konsekwencje...

14. Październik, 2021 0

Czytaj więcej

Jak olejki CBD wpływają na odporność?

Badania nad CBD nabierają tempa w ostatnich latach, odkrywając przed nami nowe, zaskakujące właściwości tej niezwykłej substancji. Jednym z najświeższych odkryć naukowców jest wpływ CBD na odporność.

04. Grudzień, 2020 0

Czytaj więcej

Czy warto stosować preparaty z CBD na poprawę odporności? Sprawdzamy

CBD przypisuje się coraz więcej korzystnych dla zdrowia właściwości. Jedną z nich jest wspieranie odporności. Czy popularne suplementy faktycznie wpływają na siły obronne organizmu? Sprawdź!

21. Czerwiec, 2022 1

Czytaj więcej

Tabletki na potencję bez recepty? Jakie leki na erekcję? Jak dzałają?

Tabletki na potencję dostępne od ręki uznawane są za mniej skuteczne niż dedykowane temu problemowi leki na receptę. Wszystko zależy jednak od ich składu. Sprawdź, na które preparaty bez recepty warto zwrócić uwagę!

08. Listopad, 2021 0

Czytaj więcej

Rola mikrobioty jelitowej i znaczenie probiotyków

Co to jest mikrobiota jelitowa? Na czym polega dysbioza mikrobioty? Czym są probiotyki oraz jak ważny jest wybór odpowiedniego produktu? Tego i kilku innych rzeczy dowiesz się z poniższego artykułu.

18. Październik, 2021 0

Czytaj więcej

Czym właściwie jest starzenie się organizmu?

Istnieje wiele teorii, które starają się wytłumaczyć przyczyny starzenia. Ważniejsze jednak jest skupienie się na tym jak samo starzenie przebiega i jakie ma konsekwencje...

14. Październik, 2021 0

Czytaj więcej