O czym mogą świadczyć nieprawidłowe wyniki morfologii?

Autor: mgr Dominik Kaźmierczak
Dodano dnia 07-02-2023

Kliknij tutaj aby powrócić
na poprzednią stronę

Morfologia krwi to jedno z najpopularniejszych i najbardziej podstawowych badań laboratoryjnych, które większość z nas przechodziła wielokrotnie w ciągu swojego życia. Pozwala wykryć wiele groźnych chorób, w tym m.in. stany zapalne, choroby autoimmunologiczne, infekcje, a nawet niektóre odmiany nowotworów. W pewnych sytuacjach lekarz sam zleca wykonanie morfologii, jednak prawda jest taka, że warto skontrolować skład krwi w celach profilaktycznych przynajmniej raz w roku – ten prosty test niejednokrotnie uratował ludzkie życie, informując z wyprzedzeniem o rozwijającej się w organizmie groźnej chorobie.

Co sprawdza morfologia krwi?

Morfologia analizuje skład krwi pod względem ilościowym oraz jakościowym, biorąc pod uwagę takie jej elementy jak krwinki czerwone (erytrocyty), krwinki białe (leukocyty) oraz płytki krwi (trombocyty). Jeżeli wyniki odbiegają od normy, jest to wskazówka dla lekarza, aby wykonać dodatkowe badania. W niektórych przypadkach wyniki morfologii w połączeniu z charakterystycznymi objawami pozwalają nawet na postawienie diagnozy.

Poza tym morfologia krwi bada następujące parametry:

HCT (hematokryt) – procentowa zawartość krwinek czerwonych w ogólnej masie krwi,
MCV – średnia objętość erytrocytów,
MCH – średnia zawartość hemoglobiny (cząsteczek przenoszących tlen) w krwinkach czerwonych,
MCHC – średnie stężenie hemoglobiny w ogólnej masie erytrocytów,
procentowa zawartość poszczególnych rodzajów leukocytów w ich ogólnej liczbie (monocytów, leukocytów, bazofili, eozynofili i neutrofili).

Morfologia – jak interpretować wyniki?

Ostateczna interpretacja wyników morfologii należy oczywiście do lekarza, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby pacjent dowiedział się, o jakich schorzeniach może informować podwyższony lub obniżony poziom składników krwi. Jak więc odczytać wyniki badań morfologii krwi? Jakie są normy najważniejszych parametrów morfologii krwi?

Erytrocyty (RBC, krwinki czerwone) – parametr ten pozwala sprawdzić ilość czerwonych krwinek w 1µl krwi. U kobiet norma zawiera się w zakresie od 3,9 do 5,6 mln/µl, zaś u mężczyzn – od 4,5 do 6,5 mln/µl. Nadmiar erytrocytów może być związany np. z niedotlenieniem, nadmierną produkcją czerwonych krwinek, a nawet z nowotworem krwi. Z kolei zbyt niski wynik RCB nasuwa podejrzenie takich schorzeń jak: anemia, niedobór witaminy B12 i kwasu foliowego, niedobór żelaza, choroba nerek czy nowotwór. Niski poziom erytrocytów bywa też obserwowany w trakcie ciąży czy po dużej utracie krwi.

Leukocyty (WBC, krwinki białe) – parametr WBC pokazuje ogólną liczbę leukocytów we krwi, których norma bez względu na płeć oscyluje w granicach 3,8 – 10,8 tys/µl. Najczęstszą przyczyną podwyższonego poziomu leukocytów są zakażenia, infekcje, stany zapalne narządów czy uszkodzenia tkanek. Nierzadko nadmiar leukocytów w wynikach morfologii wynika ze zwykłego zbagatelizowania zaleceń obowiązujących przed pobraniem krwi, np. intensywnego wysiłku fizycznego, silnego stresu czy spożycia posiłku. Wyniki daleko przekraczające górną normę leukocytów (co najmniej 30 tys/µl), mogą świadczyć o nowotworze (np. białaczce). Z kolei zbyt niska ilość leukocytów wskazuje na ostre infekcje wirusowe (np. grypa, odra, ospa wietrzna, ale też WZW czy HIV). Rzadsze przyczyny to m.in. leczenie lekami immunosupresyjnymi, poważne niedożywienie czy niektóre typy białaczki.

Trombocyty (PLT, płytki krwi) – parametr PLT oznacza całkowitą liczbę płytek krwi. Jego norma bez względu na płeć zawiera się w przedziale 130 – 450 tys/µl. Podwyższona ilość trombocytów może świadczyć o niedoborze żelaza, nadpłytkowości samoistnej czy toczącym się przewlekle zakażeniu, ale występuje też w trakcie ciąży czy po intensywnym wysiłku fizycznym. Niski poziom PLT występuje przy upośledzeniu wytwarzania płytek krwi w szpiku, co ma miejsce m.in. w przebiegu ostrych białaczek, przerzutów raka do szpiku, ale też na skutek przyjmowania antybiotyków i leków przeciwbólowych czy przy zatruciu toksynami.

Hemoglobina (HGB) – parametr HGB widoczny na liście wyników morfologii to nic innego jak stężenie hemoglobiny we krwi. U kobiet norma hemoglobiny wynosi od 11,5 do 16 g/dl, zaś u mężczyzn od 12,5 do 18 g/dl. Zbyt wysoki poziom hemoglobiny we krwi bardzo często powiązany jest z odwodnieniem organizmu lub jego niedotlenieniem (np. w przebiegu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc POChP czy w wyniku wrodzonych wad serca). Rzadziej wzrost parametru HGB wywołują choroby takie jak czerwienica prawdziwa, niektóre typy nowotworów oraz leczenie glikokortykosteroidami. Z kolei niski poziom hemoglobiny oznacza anemię, czyli niedokrwistość.

Hematokryt (HCT) – parametr oznaczony w wynikach morfologii jako HCT oznacza procentową zawartość krwinek czerwonych w ogólnej masie krwi. W przypadku kobiet norma hematokrytu wynosi 37 – 47%, natomiast u mężczyzn – od 42 do 52%. Zbyt wysoki wynik HCT może wskazywać na odwodnienie organizmu czy czerwienicę, natomiast obniżony poziom HCT nasuwa podejrzenie anemii.

Średnia objętość erytrocytów (MCV) – normy parametru MCV, bez względu na płeć, zawierają się w przedziale od 80 do 99 fl. Zbyt wysoki poziom MCV (powyżej 110 fl) może być związany z anemią wywołaną niedoborem witaminy B12 lub kwasu foliowego. Wynik podwyższony, jednak niższy od 110 fl nie stanowi powodów do obaw – może być spowodowany np. dużą ilością retikulocytów, czyli młodych postaci erytrocytów. Niski poziom MCV wskazuje natomiast na niedobór żelaza.

Średnia zawartość hemoglobiny w krwince czerwonej (MCH) – norma tego parametru zawiera się w zakresie od 26 do 35 pg bez względu na płeć. Podwyższona wartość MCH może wystąpić w niedokrwistościach makrocytowych, natomiast zbyt niski poziom tego parametru świadczy najczęściej o anemii z niedoboru żelaza.

Średnie stężenie hemoglobiny w krwince czerwonej (MCHC) – norma tego parametru zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn wynosi 31-36 g/dl. Zbyt wysoki wynik w przypadku MCHC zdarza się bardzo rzadko i zazwyczaj wskazuje na chorobę zwaną sferocytoza wrodzona bądź na stany hipertonicznego odwodnienia. Z kolei zbyt niskie wyniki są charakterystyczne dla anemii z niedoboru żelaza, która stanowi częstą bolączkę miesiączkujących kobiet.

Monocyty (MONO) – ilość monocytów powinna stanowić od 4 do 8% wszystkich leukocytów, czyli od 0,1 do 0,4 G/l (bez względu na płeć). Podwyższony poziom monocytów wskazuje na takie schorzenia jak: gruźlica, mononukleoza zakaźna, bruceloza, kiła, dur, choroba Leśniowskiego-Crohna, zakażenia pierwotniakowe, zapalenie wsierdzia, urazy chirurgiczne czy białaczka monocytowa. Z kolei obniżony poziom monocytów może oznaczać infekcję bądź wynikać z zażywania niektórych leków (np. glikosterydów).

Limfocyty (LYM) – limfocyty powinny stanowić od 25 do 45% wszystkich leukocytów, czyli 0,6 – 4,1 K/µl (bez względu na płeć). Poziom limfocytów zwiększa się w przebiegu takich chorób jak nadczynność tarczycy, chłoniaki, przewlekła białaczka limfocytowa czy szpiczak mnogi (u dzieci może świadczyć o toczącej się chorobie zakaźnej takiej jak odra, świnka, różyczka czy kiła). Zbyt niski poziom limfocytów często towarzyszy AIDS lub innym ciężkim zakażeniom wirusowym.

18. Październik, 2021 0

Czytaj więcej

Czym właściwie jest starzenie się organizmu?

Istnieje wiele teorii, które starają się wytłumaczyć przyczyny starzenia. Ważniejsze jednak jest skupienie się na tym jak samo starzenie przebiega i jakie ma konsekwencje...

14. Październik, 2021 0

Czytaj więcej

Jak olejki CBD wpływają na odporność?

Badania nad CBD nabierają tempa w ostatnich latach, odkrywając przed nami nowe, zaskakujące właściwości tej niezwykłej substancji. Jednym z najświeższych odkryć naukowców jest wpływ CBD na odporność.

04. Grudzień, 2020 0

Czytaj więcej

Czy warto stosować preparaty z CBD na poprawę odporności? Sprawdzamy

CBD przypisuje się coraz więcej korzystnych dla zdrowia właściwości. Jedną z nich jest wspieranie odporności. Czy popularne suplementy faktycznie wpływają na siły obronne organizmu? Sprawdź!

21. Czerwiec, 2022 1

Czytaj więcej

Tabletki na potencję bez recepty? Jakie leki na erekcję? Jak dzałają?

Tabletki na potencję dostępne od ręki uznawane są za mniej skuteczne niż dedykowane temu problemowi leki na receptę. Wszystko zależy jednak od ich składu. Sprawdź, na które preparaty bez recepty warto zwrócić uwagę!

08. Listopad, 2021 0

Czytaj więcej

Rola mikrobioty jelitowej i znaczenie probiotyków

Co to jest mikrobiota jelitowa? Na czym polega dysbioza mikrobioty? Czym są probiotyki oraz jak ważny jest wybór odpowiedniego produktu? Tego i kilku innych rzeczy dowiesz się z poniższego artykułu.

18. Październik, 2021 0

Czytaj więcej

Czym właściwie jest starzenie się organizmu?

Istnieje wiele teorii, które starają się wytłumaczyć przyczyny starzenia. Ważniejsze jednak jest skupienie się na tym jak samo starzenie przebiega i jakie ma konsekwencje...

14. Październik, 2021 0

Czytaj więcej