Pasty do zębów dla dzieci
Pasta do zębów stanowi jeden z najważniejszych elementów codziennej higieny jamy ustnej. Zależnie od składu (poza działaniem wspomagającym czyszczenie) może również posiadać właściwości bakteriobójcze lub bakteriostatyczne, ograniczać osadzanie kamienia nazębnego, działać łagodząco na stany zapalne dziąseł, mieć efekt rozjaśniający szkliwo czy też służyć łagodzeniu objawów nadwrażliwości. Jednak zasadniczym celem działania pasty dla zębów, zwłaszcza jeśli mowa o tych dedykowanym dzieciom, jest przeciwdziałanie rozwojowi próchnicy dzięki zawartym w nich związkom fluoru.
Pasta do zębów - z fluorem czy bez?
Na temat fluoru powstało wiele mitów. Jednak według zaleceń higienicznych dla dzieci, pasty z fluorem poleca się już od wczesnego dzieciństwa. Dlaczego? Ekspozycja na fluor zapewnia ochronę wyrzynających się zębów mlecznych, a także wbudowywanie się pierwiastka w strukturę stałych zębów, co z kolei wpływa na zwiększenie odporności na próchnicę. Miejscowe działanie fluoru hamuje demineralizację szkliwa, sprzyja procesom remineralizacji wczesnych zmian próchnicowych, zaburza metabolizm bakterii w płytce nazębnej oraz uodparnia szkliwo na działanie kwasów.
Aby nie zniechęcić dziecka do mycia warto zadbać o to, aby pierwsza pasta do zębów miała łagodny i przyjemny smak. Warto w tym miejscu zwrócić szczególną uwagę, aby dziecko nie połykało pasty, co może skutkować dolegliwościami gastrycznymi oraz pojawieniem się zmian demineralizacyjnych w postaci fluorozy na przednich zębach stałych.
Pielęgnacja jamy ustnej u dzieci
Na zachowanie zdrowego uzębienia u dziecka wpływają 3 czynniki - właściwa dieta, regularne wizyty stomatologiczne oraz odpowiednia higiena jamy ustnej, która jest jednym z podstawowych elementów zapobiegania próchnicy po wyrżnięciu się pierwszych zębów mlecznych. Niestety współcześnie pielęgnacja jamy ustnej niemowląt oraz wizyta stomatologiczna po pojawieniu się pierwszych mleczaków nadal nie są standardem w codziennej praktyce. To w gestii rodziców pozostaje edukowanie się w zakresie przeprowadzania zabiegów higienicznych u dzieci oraz nauka jak kształtować u podopiecznych prozdrowotne umiejętności i postawy w zakresie higieny jamy ustnej.
Higiena jamy ustnej a wiek dziecka
U niemowląt celem jest utrzymanie jamy ustnej w czystości, a także przyzwyczajanie dziecka do wykonywania czynności w obrębie tzw. wałów dziąsłowych czy błony śluzowej policzków. Do wykonania tego rodzaju zabiegów przeznaczone są specjalne akcesoria do mycia ząbków, np. nakładane na palec wskazujący, silikonowa szczoteczka czy naparstki z mikrofibry.
Pielęgnacja jamy ustnej z użyciem pasty powinna rozpocząć się w momencie kiedy pojawiają się pierwsze zęby, wraz z rozwojem umiejętności gryzienia i żucia, a także z chwilą urozmaicania diety dziecka. Tym samym okres pojawienia się pierwszych zębów trzonowych mniejszych to najwyższy czas na wdrożenie do ich czyszczenia miękkiej szczoteczki, która z pomocą odpowiednio dobranej pasty do zębów ma za zadanie usunąć resztki pokarmu oraz delikatnie masować dziąsła. Jest to także najlepszy moment aby uczyć dziecko samodzielnego trzymania szczoteczki oraz wykonywania nią ruchów czyszczących.
Zalecenia dotyczące szczotkowania zębów
W szczotkowaniu udział powinni brać udział rodzice do czasu, kiedy dziecko nabędzie umiejętności manualne, które pozwolą mu na samodzielne posługiwanie się szczoteczką. Generalnie przyjmuje się, że do 6 roku życia to rodzice powinni szczotkować zęby za dziecko. Nawet kiedy dziecko jest już samodzielnie, zalecaną praktyką jest wspólne szczotkowanie zębów, podczas którego dziecko może naśladując rodzica. Jest to wspaniała okazja do przemianowania higienicznego obowiązku na wspólny, rodzinny rytuał i jednocześnie dobrą zabawę.
Podczas higieny jamy ustnej nie można zapomnieć także o czyszczeniu języka, który są idealnym miejscem dla rozwoju bakterii. Niektóre z manualnych szczoteczek do zębów dla dzieci posiadają dodatkowe wypustki do czyszczenia języka. W aptekach można znaleźć także specjalistyczne skrobaczki, które umożliwiają oczyszczanie nasady, jak i bocznych stron języka.
Pasta do zębów a stężenie fluoru
Ilość i rodzaj nakładanej pasty do zębów na szczoteczkę powinien być dostosowany do wieku dziecka. Warto pamiętać, że pasta dla dziecka powinna posiadać odpowiednie stężenie fluoru. Na szczęście oferta aptek obfituje w pasty o zróżnicowanym poziomie tego kluczowego dla profilaktyki pierwiastka, która jest mierzona w częściach na milion (ppm). U dzieci do 3. roku życia zaleca się stosowanie past z zawartością 500–1000 ppm fluoru, u dzieci w wieku 3–6 lat past z zawartością minimum 1000 ppm fluoru, a u dzieci powyżej 6. roku życia past do 1450 ppm fluoru, tj. ze standardową ilością jonów fluoru, która pomimo wyższego stężenia nadal nie może zaszkodzić szkliwu.
Jaką ilość pasty do zębów wyciskać dziecku na szczoteczkę?
Ilość nakładanej pasty dla dzieci od 6-24 miesiąca życia powinna mieć rozmiar najmniejszego paznokcia u rączki dziecka, ewentualnie wielkości ziarna ryżu. Wystarczy rozsmarować na szczoteczce jedynie cieniutką smugę pasty. Po zabiegu higienicznym konieczne jest wytarcie pozostałości pasty z jamy ustnej za pomocą gazika. Dzieciom od 3-6 roku życia zaleca się nakładanie pasty w wielkości połowy ziarnka zielonego groszku. Ważne jest, aby już wtedy uczyć dziecko wypluwania nadmiaru pasty, w żadnym wypadku połykania jej. Dzieci powyżej 6 roku życia powinny nakładać pastę w wielkości ziarnka zielonego groszku. To także moment kiedy dzieciom można podawać tą samą pastę co dorosłym ( do 1450 mmp F).
Pielęgnacja zębów u najmłodszych - podsumowanie
Wybór odpowiedniej pasty do zębów zależy od wieku dziecka, jego stanu uzębienia oraz umiejętności manualnych. U najmłodszych codzienna higieny jamy ustnej powinna być przeprowadzana przez rodziców, a w kolejnych latach przy ich asyście - sprawując kontrolę, czy czyszczenie zębów jest właściwe i następuje wedle profesjonalnych zaleceń stomatologa.
Szczególnie skrupulatnie należy podchodzić do zabiegów higienicznych w przypadku dzieci leczonych aparatami ortodontycznymi, które sprzyjają zaleganiu płytki nazębnej pomiędzy szczelinami. W takich przypadkach mycie pastą do zębów powinno trwać dłużej. Wskazane jest także korzystanie z nici dentystycznej, szczoteczek międzyzębowych oraz antybakteryjnych płynów do płukania jamy ustnej.
