Praktyczny przewodnik dla użytkowników inhalatorów. Jak wykonać skuteczną inhalację u dorosłych i dzieci?

Autor: mgr Dominik Kaźmierczak
Dodano dnia 04-07-2024

Kliknij tutaj aby powrócić
na poprzednią stronę

Możliwości terapeutyczne inhalatorów nie ograniczają się do leczenia kataru i zapalenia zatok. Nebulizacja wykorzystywana jest nawet w tak skomplikowanych schorzeniach, jak:

astma,
przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP),
mukowiscydoza,
zapalenie oskrzeli lub oskrzelików,
ostre podgłośniowe zapalenie krtani (zespół krupu),
zespół nieruchomych rzęsek (pierwotna dyskineza rzęsek).

Padł termin nebulizacja, który wielu pacjentom i rodzicom nastręcza trudności. Czym różni się inhalacja od nebulizacji? Dla przeciętnego użytkownika w zupełności wystarczy informacja, że nebulizacja to taka nowoczesna forma inhalacji, w której zamiast oparów gorącej wody jako nośnika leku wykorzystuje się delikatną mgiełkę – dzięki temu specyfik działa szybciej, a rozdrobnienie go na mniejsze części ułatwia dotarcie do dalszych partii układu oddechowego, np. płuc czy oskrzeli.

Inhalacja to np. wdychanie pary wodnej z dodatkiem olejków eterycznych, czyli znany domowy sposób zwany "parówką". Inhalacja obejmuje także stosowanie inhalatorów ciśnieniowych czy proszkowych. U dzieci poniżej 3 roku życia stosuje się jednak nebulizację z użyciem maseczki (u najmłodszych) bądź ustnika (u dzieci starszych).

Jakie są rodzaje inhalatorów?

Przed zakupem odpowiedniego urządzenia warto po krótce zapoznać się z ich odmianami. Wyróżnia się trzy główne typy inhalatorów:

inhalatory pneumatyczno-tłokowe (kompresorowe) – to najpopularniejszy rodzaj inhalatora, którego zasada działania polega na przekształcaniu płynnego leku w mgiełkę aerozolu pod wpływem przepływu sprężonego powietrza wytwarzanego przez kompresor. Za jego pomocą można podawać wszelkie antybiotyki oraz glikokortykosteroidy drogą wziewną. Urządzenie składa się z kompresora, nebulizatora (pojemnika na lek), przewodu łączącego kompresor z nebulizatorem, filtra oczyszczającego powietrze z kompresora z zanieczyszczeń, a także z maseczek i ustników, przez które chory wdycha rozdrobniony na cząsteczki lek,

inhalatory ultradźwiękowe – zawierają płytę grzewczą, która wibrując z dużą częstotliwością generuje fale dźwiękowe rozbijające lek w płynie na drobne cząsteczki; jego wadą jest podgrzewanie leków przez co nie nadaje się do nebulizacji większości antybiotyków i sterydów, a ponadto podrażnia błony śluzowe układu oddechowego u dzieci,

inhalatory membranowe – mechanizm działania tych urządzeń polega na przepompowywaniu leku w postaci płynnej przez dysk (membranę) wyposażony w tysiące miniaturowych oczek, przez co ciecz rozdrabniana jest na małe cząstki odpowiednie do wdychania; wadą tego typu inhalatorów jest zakaz używania substancji oleistych, w tym wszelkiego rodzaju olejków eterycznych.

Jak prawidłowo zrobić inhalację u osób dorosłych?

Aby w pełni wykorzystać potencjał inhalacji i zastosowanych leków należy wiedzieć, jak używać inhalatora.

Postępuj według następujących wytycznych:

Skrupulatnie umyj i osusz ręce.
Wstrząśnij ampułkę z lekiem, a następnie odmierz zaleconą przez lekarza dawkę. Jeżeli objętość specyfiku jest mniejsza niż objętość niezbędna do prawidłowego działania inhalatora, rozcieńcz go przy użyciu 0,9% roztworu soli fizjologicznej (w pierwszej kolejności napełnij nebulizator odpowiednią ilością roztworu NaCl, a następnie dodaj lek).
Prawidłowo złóż inhalator według załączonej instrukcji upewniając się wcześniej, że wszystkie jego elementy są czyste. Połącz nebulizator z kompresorem przy pomocy wężyka, z drugiej strony zaś przyłącz maseczkę bądź ustnik.
Przyjmij wygodną, siedzącą pozycję.
Umieść maseczkę inhalacyjną tak, aby dobrze przylegała do twarzy obejmując dokładnie nos i usta. Jeżeli używasz ustnika oddychaj ustami, nie zaś przez nos. Początkowo wytwarzana przez kompresor mgiełka może wywoływać uczucie drapania w gardle, dlatego warto rozpocząc inhalację na wolniejszych obrotach. Podczas wdychania oparów wykonuj głębokie wdechy ustami, zatrzymując na chwilę oddech przy pełnych płucach.
Kontynuuj inhalację do czasu, aż przestanie być wytwarzana mgiełka – czas zabiegu zależeć będzie od ilości użytego leku oraz wydajności samego urządzenia, przeciętnie wynosi jednak około 10 minut.
Po zakończeniu nebulizacji należy umyć twarz oraz przepłukać usta wodą.
Odłącz nebulizator i maseczkę lub ustnik, a następnie umyj je przy użyciu ciepłej wody i zostaw do wyschnięcia. Nie należy czyścić przewodu powietrznego!

Jak zrobić inhalację dziecku?

Stosowanie inhalatorów u dzieci przebiega w niemal identyczny sposób jak przedstawiony powyżej, należy jednak pamiętać o kilku ważnych szczegółach:

Inhalacja u dziecka musi być zawsze przeprowadzana pod nadzorem osoby dorosłej.
Czas inhalacji u dzieci nie powinien przekraczać 10 minut. Podczas pierwszych zabiegów z użyciem inhalatora najlepiej ograniczyć ten czas do 4-5 minut. Oczyszczanie dróg oddechowych należy przeprowadzać 2-3 razy dziennie.
Do nebulizacji nie stosujemy olejków eterycznych, możemy natomiast do leku dodać sól fizjologiczną bądź wykonać zabieg z użyciem wody i roztworu soli fizjologicznej bądź soli hipertonicznej. Sól hipertoniczna lepiej sprawdzi się przy katarze i niedrożności nosa, ponieważ posiada większe stężenie chlorku sodu.
Jeżeli dziecko potrafi siadać należy usadzić je w pozycji pionowej. Jeżeli nebulizacja musi zostać przeprowadzona na leżąco należy uważać, aby nie wylać zawartości nebulizatora.
U dzieci poniżej 3 roku życia do inhalacji należy używać maseczki – ważne jest, aby dokładnie przylegała do twarzy obejmując usta i nos, a także, aby maluszek oddychał przez usta. Ustnik można zastosować u dzieci starszych niż 3 lata; w tym przypadku również ważne jest, aby dziecko oddychało ustami, nie zaś nosem. Ustnik lepiej nadaje się do leczenia schorzeń dolnych dróg oddechowych takich jak zapalenie płuc czy oskrzeli. W przypadku zapalenia zatok czy niedrożności nosa w zupełności wystarczy wykorzystanie maseczki.
Bardzo ważne jest poinstruowanie podopiecznego, aby spokojnie i normalnie oddychał przez kilka minut. Co pewien czas należy jednak nakłonić dziecko do wzięcia głębszego oddechu i zatrzymania powietrza na kilka chwil w drogach oddechowych – zwiększy to znacząco skuteczność terapii.
Po zakończeniu nebulizacji ważne jest, aby dokładnie oczyścić urządzenie z zalegających cząsteczek używanych do leczenia preparatów – w innym wypadku możemy doprowadzić do rozwoju infekcji u malucha przy ponownym wykorzystaniu sprzętu.
Podczas zabiegu z wykorzystaniem inhalatora warto wykazać się dużą cierpliwością i wyrozumiałością dla dziecka, ponieważ płacz może skutecznie osłabić skuteczność terapii. Na rynku dostępne są inhalatory wyróżniające się atrakcyjnym dla małych dzieci wyglądem – np. nebulizatory w kształcie króliczka firmy Baby Sanity.

Jak używać inhalatora, aby służył przez długi czas?

Aby nebulizator posłużył nam przed dłuższy czas zachowując swoją skuteczność, trzeba pamiętać o kilku zasadach. Przede wszystkim należy sprzęt myć z wykorzystaniem ciepłej wody po każdym użyciu, a od czasu do czasu można w tym celu użyć płynu do mycia naczyń. Ponadto niezbędne jest wymienianie filtra zgodnie z zaleceniami producenta, bądź po prostu gdy się zużyje – stan filtra ma spory wpływ na skuteczność nebulizacji.

18. Październik, 2021 0

Czytaj więcej

Czym właściwie jest starzenie się organizmu?

Istnieje wiele teorii, które starają się wytłumaczyć przyczyny starzenia. Ważniejsze jednak jest skupienie się na tym jak samo starzenie przebiega i jakie ma konsekwencje...

14. Październik, 2021 0

Czytaj więcej

Jak olejki CBD wpływają na odporność?

Badania nad CBD nabierają tempa w ostatnich latach, odkrywając przed nami nowe, zaskakujące właściwości tej niezwykłej substancji. Jednym z najświeższych odkryć naukowców jest wpływ CBD na odporność.

04. Grudzień, 2020 0

Czytaj więcej

Czy warto stosować preparaty z CBD na poprawę odporności? Sprawdzamy

CBD przypisuje się coraz więcej korzystnych dla zdrowia właściwości. Jedną z nich jest wspieranie odporności. Czy popularne suplementy faktycznie wpływają na siły obronne organizmu? Sprawdź!

21. Czerwiec, 2022 1

Czytaj więcej

Tabletki na potencję bez recepty? Jakie leki na erekcję? Jak dzałają?

Tabletki na potencję dostępne od ręki uznawane są za mniej skuteczne niż dedykowane temu problemowi leki na receptę. Wszystko zależy jednak od ich składu. Sprawdź, na które preparaty bez recepty warto zwrócić uwagę!

08. Listopad, 2021 0

Czytaj więcej

Rola mikrobioty jelitowej i znaczenie probiotyków

Co to jest mikrobiota jelitowa? Na czym polega dysbioza mikrobioty? Czym są probiotyki oraz jak ważny jest wybór odpowiedniego produktu? Tego i kilku innych rzeczy dowiesz się z poniższego artykułu.

18. Październik, 2021 0

Czytaj więcej

Czym właściwie jest starzenie się organizmu?

Istnieje wiele teorii, które starają się wytłumaczyć przyczyny starzenia. Ważniejsze jednak jest skupienie się na tym jak samo starzenie przebiega i jakie ma konsekwencje...

14. Październik, 2021 0

Czytaj więcej