Recepta farmaceutyczna – czym jest? Zasady wystawiania recept przez farmaceutę

Autor: mgr Dominik Kaźmierczak
Dodano dnia 23-04-2024

Kliknij tutaj aby powrócić
na poprzednią stronę

W ostatnich latach zawód farmaceuty znacząco ewoluował. Zmiany w przepisach prawnych i systemie opieki zdrowotnej spowodowane pandemią Covid-19 stały się krokiem milowym, który w znaczący sposób wpłynął na dzisiejszą sytuację zawodową magistrów farmacji. Nowelizacja ustawy „Prawo Farmaceutyczne”, która weszła w życie z dniem 1 kwietnia 2020 roku, uprawniła farmaceutów do wystawiania dwóch rodzajów recept: recepty farmaceutycznej oraz recepty pro auctore/pro familiae. Czym różnią się między sobą i na jakich zasadach ubiegać się o ich wystawienie? Sprawdź!

Czym jest recepta farmaceutyczna? Zasady wystawiania.

Pomimo nowelizacji uprawnień zawodu farmaceuty, która miała miejsce przeszło 4 lata temu, nadal wielu z nas zadaje sobie pytanie, czy farmaceuta może wystawić receptę. Okazuje się, że recepty farmaceutyczne nie były niczym nowym, bowiem w przypadku nagłego zagrożenia życia lub zdrowia od dawna można było ubiegać się o ich wystawienie. Jednak ze względu na ograniczenia co do ilości leku i różne interpretacje tego, co stanowiło "nagłe zagrożenie" dla pacjenta, farmaceuci rzadko korzystali z tego uprawnienia. Dodatkowo, obawy przed konsekwencjami, takimi jak kontrole ze strony inspektorów farmaceutycznych, ograniczały chęć do wystawiania takich recept. Sytuacja zmieniła się jednak wiosną 2020 roku. Najważniejszą zmianą było wprowadzenie dwóch nowych rodzajów recept, które mogą wystawić farmaceuci z pełnią praw do wykonywania zawodu:

- Recepta pro auctore i pro familiae (dla siebie i rodziny), która może być refundowana przez system ubezpieczeń zdrowotnych.

- Recepta farmaceutyczna (dla każdego), którą farmaceuci mogą wystawić w aptece w sytuacji, gdy pacjentowi grozi zagrożenie zdrowia lub życia.

Recepta lekarska a farmaceutyczna

Recepta to legalny dokument wydawany przez lekarza, który zawiera zalecenia dotyczące przepisanych pacjentowi leków. Jednak w wyjątkowych okolicznościach również farmaceuta jest uprawniony do jej wystawienia. Recepta farmaceutyczna umożliwia farmaceucie wydanie leków na receptę bez konieczności posiadania recepty wydanej przez lekarza. Jest to możliwe, gdy pacjent zgłasza się do apteki po leki, które wcześniej przepisał mu lekarz, a nie posiada przy sobie recepty w wersji papierowej czy elektronicznej. Nadrzędnym warunkiem wydania takiej recepty przez farmaceutę jest zagrożenie zdrowia i życia pacjenta, który z przyczyn niezależnych nie może skontaktować się z przychodnią lub lekarzem, a stosuje leki przewlekle.

Na jakie leki farmaceuta może wystawić receptę?

Receptę wystawioną przez magistra farmacji można zrealizować jedynie na produkty lecznicze z odpłatnością 100% o kategorii dostępności Rp, dopuszczone do obrotu na terenie Rzeczpospolitej Polskiej. W przypadku e-recepty, lek może być przepisany na maksymalnie 180 dni stosowania, zgodnie z dawkowaniem podanym na recepcie, natomiast dla tradycyjnej recepty papierowej, limit wynosi 120 dni. Warto jednak zaznaczyć, że zastrzeżenie co do tej procedury dotyczy produktów leczniczych zawierających środki odurzające i substancje psychotropowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii. Tego rodzaju farmakoterapeutyki może przepisać pacjentowi wyłącznie lekarz.

Recepta pro auctore i pro familiae

Recepta pro auctore i pro familiae to rodzaj recepty farmaceutycznej wystawianej przez farmaceutę dla siebie lub swojej rodziny. Zgodnie z ustawą, może to być małżonek, partner/partnerka życiowa, krewni lub powinowaci w linii prostej, a w linii bocznej do stopnia pokrewieństwa między dziećmi rodzeństwa osoby wystawiającej. Recepty pro auctore i pro familiae są zwykle wystawiane w systemie gabinet.gov.pl, bez konieczności podawania przyczyny, w oparciu o wiedzę medyczną farmaceuty. Ilość opakowań leku na takiej recepcie jest taka sama jak w przypadku recepty farmaceutycznej, ale istotną różnicą jest możliwość refundacji oraz realizacji w dowolnej aptece, podczas gdy recepta farmaceutyczna może być realizowana wyłącznie w aptece, w której została wystawiona.

Recepta farmaceutyczna – jak ją otrzymać?

Recepta farmaceutyczna to narzędzie, którego nadrzędnym celem jest ratowanie zdrowia i życia. Należy pamiętać, że w żadnym wypadku nie służy ona do zastępowania konsultacji lekarskich, oraz że przewlekłe stosowanie leków wymaga wcześniejszej konsultacji ze specjalistą w danej dziedzinie medycyny. Jeżeli z jakiegoś powodu brakuje Ci przepisanego wcześniej leku, możesz poprosić farmaceutę o pomoc w wystawieniu recepty, wyjaśniając szczegółowo przyczynę niedostępności leku. Decyzja o wystawieniu recepty zależy jednak od indywidualnej oceny farmaceuty, który ponosi odpowiedzialność za twoje zdrowie. Konsekwencją tego stanu rzeczy jest osobista odpowiedzialność za udzielane świadczenia. Dlatego w nieuzasadnionych przypadkach farmaceuta może odmówić wystawienia recepty, ponieważ brak możliwości pełnej diagnozy stanu zdrowia utrudnia dokładne podejmowanie decyzji dotyczących leczenia.

Kiedy zgłosić się po receptę od farmaceuty?

Na skutek nowelizacji w „Prawie Farmaceutycznym”, rozszerzeniu uległy stałe uprawnienia zawodowe magistrów farmacji z prawem do wykonywania zawodu (poprzez przynależność do właściwej izby aptekarskiej). W sprecyzowanych pod kątem prawnym sytuacjach, farmaceutom nadano możliwość wystawiania refundowanych recept farmaceutycznych. Dzięki temu farmaceuci oficjalnie dołączyli do grona zawodów medycznych, stanowiąc pełnoprawnych uczestników polskiego systemu opieki zdrowotnej, którzy mogą udzielać świadczeń ratujących zdrowie, a nawet życie pacjentów. Dlatego warto przypomnieć, aby nie traktować recepty farmaceutycznej jako ułatwienie dostępu do leków, ale jako ratunkowe wyjście awaryjne, uzasadnione w sytuacji nagłego zagrożenia zdrowia lub braku możliwości skontaktowania się z przychodnią czy lekarzem prowadzącym.

18. Październik, 2021 0

Czytaj więcej

Czym właściwie jest starzenie się organizmu?

Istnieje wiele teorii, które starają się wytłumaczyć przyczyny starzenia. Ważniejsze jednak jest skupienie się na tym jak samo starzenie przebiega i jakie ma konsekwencje...

14. Październik, 2021 0

Czytaj więcej

Jak olejki CBD wpływają na odporność?

Badania nad CBD nabierają tempa w ostatnich latach, odkrywając przed nami nowe, zaskakujące właściwości tej niezwykłej substancji. Jednym z najświeższych odkryć naukowców jest wpływ CBD na odporność.

04. Grudzień, 2020 0

Czytaj więcej

Czy warto stosować preparaty z CBD na poprawę odporności? Sprawdzamy

CBD przypisuje się coraz więcej korzystnych dla zdrowia właściwości. Jedną z nich jest wspieranie odporności. Czy popularne suplementy faktycznie wpływają na siły obronne organizmu? Sprawdź!

21. Czerwiec, 2022 1

Czytaj więcej

Tabletki na potencję bez recepty? Jakie leki na erekcję? Jak dzałają?

Tabletki na potencję dostępne od ręki uznawane są za mniej skuteczne niż dedykowane temu problemowi leki na receptę. Wszystko zależy jednak od ich składu. Sprawdź, na które preparaty bez recepty warto zwrócić uwagę!

08. Listopad, 2021 0

Czytaj więcej

Rola mikrobioty jelitowej i znaczenie probiotyków

Co to jest mikrobiota jelitowa? Na czym polega dysbioza mikrobioty? Czym są probiotyki oraz jak ważny jest wybór odpowiedniego produktu? Tego i kilku innych rzeczy dowiesz się z poniższego artykułu.

18. Październik, 2021 0

Czytaj więcej

Czym właściwie jest starzenie się organizmu?

Istnieje wiele teorii, które starają się wytłumaczyć przyczyny starzenia. Ważniejsze jednak jest skupienie się na tym jak samo starzenie przebiega i jakie ma konsekwencje...

14. Październik, 2021 0

Czytaj więcej