Zespół jelita drażliwego – jak go rozpoznać? Czy można go wyleczyć? Sprawdź!

Autor: mgr Dominik Kaźmierczak
Dodano dnia 04-02-2022

Kliknij tutaj aby powrócić
na poprzednią stronę

Spis treści:
Objawy zespołu jelita drażliwego
Przyczyny choroby IBS
Jak zdiagnozować zespół jelita wrażliwego?
Jak leczyć IBS?
Dieta na zespół jelita drażliwego

Zespół jelita drażliwego, określany również mianem IBS (ang. Irritable Bowel Syndrome), to przewlekła choroba układu pokarmowego o charakterze czynnościowym, czyli taka, której przyczyny nie leżą w poważnych chorobach organicznych, ale raczej w nadwrażliwości trzewnej połączonej z niską odpornością na stres i niepokój. Właśnie z tego powodu zespół jelita drażliwego nazywany był w przeszłości nerwicą jelit.

Mimo, że schorzenie nie stanowi żadnego zagrożenia dla zdrowia i długości życia, może znacząco pogorszyć komfort codziennego funkcjonowania chorego. IBS przejawia się zaburzeniami pracy jelit oraz ich nadreaktywnością. Pacjent zmaga się z anomaliami rytmu wypróżnień (biegunki i zaparcia, niekiedy występujące naprzemiennie), silnymi bólami brzucha czy wzdęciami. Niekiedy podobne objawy występują w przebiegu groźnych chorób takich jak np. nowotwory, dlatego nie można ich lekceważyć. Sprawdź, jak rozpoznać IBS oraz jak poradzić sobie z nawracającymi problemami ze strony układu pokarmowego.

Objawy zespołu jelita drażliwego

Zdecydowanie najbardziej charakterystycznym objawem zespołu jelita drażliwego są uporczywe, często nawracające biegunki, które zazwyczaj uaktywniają się w sytuacjach stresowych. Niekiedy towarzyszy im ból brzucha, który ustępuje bezpośrednio po wypróżnieniu, co stanowi bardzo symptomatyczny syndrom nadreaktywności jelit. U niektórych chorych w miejscu biegunek występują zaparcia, a niekiedy oba zaburzenia pojawiają się naprzemiennie. Pacjenci z IBS narzekają ponadto na silne skurczowe, kłujące bądź piekące bóle brzucha, zwłaszcza w okolicach lewego podbrzusza, wzdęcia, a także irytujące uczucie "przelewania się" w jelitach.

Inne typowe objawy IBS-u to:

wymioty
częste odbijanie
uczucie pełności po spożyciu niewielkiej ilości pokarmu
uczucie zalegania pokarmu w żołądku
bóle głowy
podatność na stres, zmęczenie, uczucie ciągłego niepokoju

Jeśli chodzi o zaburzenia rytmu wypróżnień, charakterystyczne jest naprzemienne występowanie w przebiegu IBS zaparć i biegunek.

Wyróżnia się 4 typy IBS:

z dominującymi zaparciami,
z dominującą biegunką,
mieszany,
nieokreślony.

Przyczyny choroby IBS

Przyczyny choroby nie zostały do końca rozpoznane, niemniej jednak wyszczególnia się takie czynniki zapalne jak alergie, nietolerancje pokarmowe, błędy dietetyczne, predyspozycje genetyczne, zakażenia żołądkowo-jelitowe oraz zaburzenia psychologiczne. IBS to częsta przypadłość osób zmagających się z nerwicą, depresją oraz stanami lękowymi - badania wykazały, że hiperaktywność układu nerwowego powoduje nadreaktywność jelit. Ocenia się, że na IBS cierpi około 15-20% całej populacji, jednak wyniki te mogą być znacznie zaniżone, gdyż większość chorych nie szuka pomocy u lekarza.

Inne możliwe przyczyny zespołu jelita drażliwego:

bakteryjne infekcje przewodu pokarmowego,
zaburzenia motoryki jelita,
leczenie antybiotykami,
przebyta operacja jamy brzusznej,
nieprawidłowa dieta obfitująca w tłuste potrawy, kofeinę i alkohol, zaś uboga w produkty zawierające włókna roślinne.

Jak zdiagnozować zespół jelita wrażliwego?

Diagnozą oraz leczeniem zespołu jelita wrażliwego zajmuje się specjalista gastrolog. Jako, że IBS nie jest stricte chorobą, a raczej dolegliwością, nie występują w jej przebiegu jakiekolwiek zmiany anatomiczne organizmu. Rozpoznanie opiera się głównie na zebraniu dokładnego wywiadu lekarskiego i stwierdzeniu występowania kluczowych objawów. Wykonywane są także podstawowe badania takie jak USG jelit oraz badanie palpacyjne.

W celu wykluczenia groźnych chorób takich jak nowotwory jelit, nadczynność tarczycy, choroba wrzodowa, zapalenie wyrostka robaczkowego czy endometrioza jelitowa, lekarz powinien zlecić także następujące badania różnicujące:

podstawowe badania krwi takie jak morfologia i OB
badania kału na obecność krwi utajonej
kolonoskopia u osób po 45. roku życia bądź z historią raka jelita grubego w rodzinie
posiew kału
testy alergii pokarmowych lub nietolerancji laktozy i glutenu

Jeżeli badania nie wykryją żadnych poważniejszych komplikacji zdrowotnych, gastrolog stawia diagnozę na podstawie wywiadu z pacjentem, posiłkując się tzw. kryteriami rzymskimi. Według nich IBS można rozpoznać wówczas, gdy spełnione są następujące warunki:

bóle brzucha bądź dyskomfort były odczuwane przez minimum 12 tygodni w ciągu ostatnich 12 miesięcy
nasilenie bólów brzucha malało po wypróżnieniu
pojawienie się bólu związane było ze zmianą rytmu wypróżnień bądź zmianą konsystencji stolca

Jak leczyć IBS?

Niestety całkowite wyleczenie zespołu jelita drażliwego nie jest możliwe przy obecnym poziomie wiedzy medycznej, głównie ze względu na brak rzetelnych informacji na temat przyczyn choroby. W leczeniu konwencjonalnym główny nacisk kładziony jest na łagodzenie utrudniających życie objawów. W terapii wykorzystywane są leki rozkurczowe, przeciwbiegunkowe, preparaty przeciw zaparciom, przeciw wzdęciom, antybiotyki jelitowe bądź probiotyki, gdy przyczyną choroby są zaburzenia flory bakteryjnej jelit, a także środki przeciwdepresyjne, które poza leczeniem depresji podnoszą także próg czucia trzewnego, regulując nadreaktywność jelit.

Leki za zespół jelita drażliwego >>>

Dieta na zespół jelita drażliwego

W leczeniu zespołu jelita drażliwego kluczową rolę pełni odpowiednia dieta. Organizm człowieka reaguje odmiennie na różne produkty spożywcze, dlatego warto go obserwować i eliminować z jadłospisu te potrawy, które wywołują problemy trawienne. Zalecenia żywieniowe dla chorych na IBS obejmują wykluczenie z diety sorbitolu, mannitolu i fruktozy, ograniczenie spożycia produktów wzdymających takich jak kapusta, czosnek, cebula i rośliny strączkowe, potraw bogatych w węglowodany, a także alkoholu, herbaty oraz mocnej kawy. Cierpiącym na IBS zaleca się ponadto unikanie smażenia potraw.

Jadłospis osoby zmagającej się z zespołem jelita drażliwego powinien być uzależniony od rodzaju występujących objawów. Jeżeli w IBS przeważają biegunki, z diety należy wyeliminować przede wszystkim wyroby na bazie drożdży, rośliny strączkowe oraz napoje gazowane; warto ponadto ograniczyć do minimum spożycie produktów bogatych w błonnik i tłuszcze (zwłaszcza pochodzenia zwierzęcego).

Jeżeli w IBS przeważają zaparcia do diety należy włączyć przede wszystkim produkty bogate w błonnik pokarmowy takie jak pieczywo pełnoziarniste, świeże owoce i warzywa, płatki owsiane, które ułatwiają regularne wypróżnienia. Warto ponadto wypijać duże ilości wody, nawet do 2 litrów dziennie oraz zrezygnować z takich produktów jak czekolada, kakao, czerwone wino czy potrawy z białej mąki i soli kuchennej.

18. Październik, 2021 0

Czytaj więcej

Czym właściwie jest starzenie się organizmu?

Istnieje wiele teorii, które starają się wytłumaczyć przyczyny starzenia. Ważniejsze jednak jest skupienie się na tym jak samo starzenie przebiega i jakie ma konsekwencje...

14. Październik, 2021 0

Czytaj więcej

Jak olejki CBD wpływają na odporność?

Badania nad CBD nabierają tempa w ostatnich latach, odkrywając przed nami nowe, zaskakujące właściwości tej niezwykłej substancji. Jednym z najświeższych odkryć naukowców jest wpływ CBD na odporność.

04. Grudzień, 2020 0

Czytaj więcej

Czy warto stosować preparaty z CBD na poprawę odporności? Sprawdzamy

CBD przypisuje się coraz więcej korzystnych dla zdrowia właściwości. Jedną z nich jest wspieranie odporności. Czy popularne suplementy faktycznie wpływają na siły obronne organizmu? Sprawdź!

21. Czerwiec, 2022 1

Czytaj więcej

Tabletki na potencję bez recepty? Jakie leki na erekcję? Jak dzałają?

Tabletki na potencję dostępne od ręki uznawane są za mniej skuteczne niż dedykowane temu problemowi leki na receptę. Wszystko zależy jednak od ich składu. Sprawdź, na które preparaty bez recepty warto zwrócić uwagę!

08. Listopad, 2021 0

Czytaj więcej

Rola mikrobioty jelitowej i znaczenie probiotyków

Co to jest mikrobiota jelitowa? Na czym polega dysbioza mikrobioty? Czym są probiotyki oraz jak ważny jest wybór odpowiedniego produktu? Tego i kilku innych rzeczy dowiesz się z poniższego artykułu.

18. Październik, 2021 0

Czytaj więcej

Czym właściwie jest starzenie się organizmu?

Istnieje wiele teorii, które starają się wytłumaczyć przyczyny starzenia. Ważniejsze jednak jest skupienie się na tym jak samo starzenie przebiega i jakie ma konsekwencje...

14. Październik, 2021 0

Czytaj więcej