Bariatria to gałąź medycyny skupiająca się na diagnozowaniu i leczeniu nadwagi i otyłości u dzieci i dorosłych. Niestety w ostatnich latach obserwujemy coraz liczniejsze zachorowania na te przypadłości, na co wpływ ma w dużej mierze siedzący tryb życia, brak aktywności fizycznej, nieregularne posiłki i zła dieta obfitująca w wysoko przetworzoną żywność. Wbrew temu co sądzi wiele osób, otyłość to nie tylko problem natury estetycznej, ale przede wszystkim zdrowotnej. Nadmierne gromadzenie się tkanki tłuszczowej zwiększa ryzyko wystąpienia takich poważnych chorób jak m.in. miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2, nowotwory jelita grubego, prostaty, jajników i piersi, schorzenia układu kostno-szkieletowego, zespół bezdechu sennego czy bezpłodność. Otyłość wpływa ponadto na samopoczucie psychiczne – chory ma problemy z akceptacją własnego ciała czy z nawiązywaniem nowych kontaktów, co w ostateczności może przeobrazić się w stany depresyjne i nerwicowe. Jak leczyć nadwagę i otyłość i kiedy zwykłe metody należy zastąpić metodami operacyjnymi? Sprawdź!
Chirurgiczne leczenie otyłości – co to jest?
Nadwaga i otyłość leczone są z początku konwencjonalnymi metodami, do których zalicza się regularna aktywność fizyczna, przestrzeganie odpowiedniej diety, a także farmakoterapia (leki zmniejszające wchłanianie tłuszczy z przewodu pokarmowego, ograniczające apetyt i uczucie głodu). Jeżeli powyższe rozwiązania nie przynoszą obiecujących rezultatów, lekarz może skierować pacjenta na leczenie operacyjne.
Chirurgiczne leczenie otyłości (w skrócie CHLO) ma za zadanie wspomóc chorego w redukcji nadmiernej masy ciała w przypadku, gdy inne metody zawodzą, a otyłość stanowi zagrożenie dla życia pacjenta. Chirurgiczne leczenie otyłości polega na operacyjnym zmniejszeniu objętości żołądka, co sprawia, że osoba otyła szybciej odczuwa sytość, a w związku z tym spożywa mniej pokarmów. W przypadku CHLO za sukces uznaje się sytuację, gdy osoba otyła traci przynajmniej połowę nadwyżki kilogramów. W Polsce leczenie otyłości olbrzymiej jest refundowane przez NFZ, jednak chory musi spełniać odpowiednie kryteria. Dla kogo zmniejszenie żołądka będzie odpowiednim rozwiązaniem?
Chirurgiczne leczenie otyłości – kryteria kwalifikacji
Podstawą zakwalifikowania pacjenta do operacji bariatrycznej jest wiek (między 18. a 65. rokiem życia) i wysokie BMI (równe lub wyższe niż 40 kg/m2). Chirurgiczne leczenie otyłości jest oczywiście leczeniem drugiego rzutu, a więc rozpatrywane jest wówczas, gdy leczenie z udziałem dietetyka i trenera personalnego nie przynosi pożądanych i trwałych efektów. Wyjątkowo operacja zmniejszenia żołądka może zostać przeprowadzona u osób z niższym BMI niż podane powyżej, ale zmagających się z poważnymi chorobami, np. cukrzycą typu 2, czy nadciśnieniem tętniczym – wówczas zakres BMI spełniający kryteria kwalifikacji zawierać będzie się w przedziale 35 – 40 kg/m2. Z kolei u pacjentów z cukrzycą typu 2, u których utrzymuje się stan hiperglikemii pomimo stosowania leków, zakres BMI kwalifikujący chorego do operacji bariatrycznej spada do 30 – 34,9 kg/m2.
Rodzaje operacji zmniejszenia żołądka
Bariatria jest dziedziną medycyny, która intensywnie się rozwija, dlatego powstało wiele rodzajów operacji bariatrycznych. Wyboru odpowiedniego sposobu redukcji masy dokonuje oczywiście lekarz po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu zdrowotnego z pacjentem, a także wziąwszy pod uwagę wskazania medyczne. Mimo to można wyróżnić najskuteczniejsze, najbezpieczniejsze i najmniej inwazyjne metody leczenia bariatrycznego, do których należą:
- laparoskopowe zakładanie regulowanej przewiązki żołądka – zadaniem tej metody jest zmniejszenie pojemności żołądka oraz zwężenie drogi, którą w żołądku musi przebyć pożywienie. Efektem jest zmniejszenie ilości przyjmowanego przez pacjenta pokarmu, a także jego wolniejsze przedostawanie się do dalszych części układu trawiennego, co skutkuje chudnięciem i wydłużeniem uczucia sytości po posiłkach. Operacja jest całkowicie bezpieczna i przynosi doskonałe rezultaty, jednak po zdjęciu przewiązki pacjent musi pozostać przy nowych nawykach żywieniowych, aby nie powrócić do starej wagi,
- zakładanie balonu żołądkowego – zabieg przypomina nieco gastroskopię i polega na umieszczeniu w żołądku balonu wypełnionego solą fizjologiczną, co prowadzi do zmniejszenia objętości żołądka i szybszym odczuwaniu sytości przez pacjenta. Podobnie jak w przypadku poprzedniej metody po zakończeniu terapii konieczne jest utrzymanie prawidłowej diety, w innym razie może dojść do powiększenia się żołądka i pogorszenia sytuacji chorego,
- rękawowa resekcja żołądka (sleeve gastrectomy) – operacja polega na wycięciu fragmentu żołądka, aby mógł on pomieścić wyłącznie ok. 150-250 ml pokarmu. Co więcej, metoda ta sprawia, że przestaje być wydzielany hormon stymulujący łaknienie (grelina), zapewniając szybkie efekty. Zabieg jest nieodwracalny, ale pozwala na znaczną redukcję nadmiernej masy ciała już w ciągu pierwszych 6-12 miesięcy od jego wykonania. Wskazany jest zwłaszcza u pacjentów, u których występują choroby wtórne do otyłości takie jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze czy zespół bezdechu sennego,
- wyłączenie żołądkowe z zespoleniem na pętli Roux-en-Y – jedna z najstarszych metod leczenia otyłości olbrzymiej. Wykonywana jest przy pomocy małej kamery wprowadzanej do brzucha. Operacja przynosi efekt w postaci zmniejszenia żołądka i wchłaniania jelitowego, co przekłada się na redukcję nadmiernej masy ciała o około 65-85 % w ciągu roku,
- wyłączenie żołądkowe z zespoleniem pętlowym – metoda ta ogranicza wchłanianie, pozwalając na uzyskanie trwałej redukcji masy ciała oraz sprzyjając ustępowaniu chorób współistniejących z otyłością,
- wyłączenie dwunastniczo-krętnicze z pojedynczym zespoleniem,
- przełożenie jelitowe.