Co to jest badanie EKG?
EKG (elektrokardiografia) to nieinwazyjne, podstawowe badanie pracy serca na podstawie jego czynności bioelektrycznej. Pozwala na zdiagnozowanie wielu chorób mięśnia sercowego, w tym m.in. arytmii, choroby wieńcowej czy niedokrwienia mięśnia sercowego. Z zapisu EKG specjalista jest w stanie określić rytm serca, odkryć zaburzenia przewodzenia prądu w sercu, a nawet symptomy zawału. Badanie EKG jest ogólnodostępne, powszechne i stosunkowo tanie, dlatego lekarze zlecają je zawsze, gdy u pacjenta występują objawy świadczące o nieprawidłowej pracy układu sercowo-naczyniowego, ewentualnie aby kontrolować stan chorego po wdrożonym leczeniu.
Co sprawdza badanie EKG?
Badanie EKG sprawdza pracę serca, a konkretnie takie parametry, jak m.in. rytm wiodący serca (częstotliwość bicia serca oraz miarowość lub niemiarowość jego pracy), położenie serca w klatce piersiowej czy oś elektryczną serca. Ponadto EKG pomaga wykryć zaburzenia przewodzenia w sercu (od zatokowych po środkomorowe), ewentualne przerosty jam serca (np. powiększenie przedsionków) i pogrubienie ścian mięśnia sercowego, dodatkowe pobudzenia elektryczne mięśnia sercowego prowadzące do zaburzeń rytmu, a także stopień ewentualnego niedokrwienia mięśnia sercowego.
Jak wygląda badanie EKG?
Podstawowe badanie EKG jest wykonywane na leżąco. Do klatki piersiowej, a także nóg i rąk pacjenta zostają przymocowane specjalne elektrody. Przy standardowym badaniu elektrod jest 10, zaś każda z nich oznaczona jest innym kolorem, który symbolizuje konkretne miejsce na klatce piersiowej. W trakcie badania powstaje wykres EKG (elektrokardiogram), obrazujący różnicę potencjałów elektrycznych między poszczególnymi elektrodami.
W przypadku mężczyzn z obfitym owłosieniem na klatce piersiowej często konieczne jest pozbycie się włosów z tej części ciała, aby nie zakłócać przewodzenia impulsów elektrycznych i nie dopuścić do zafałszowania wyników.
Całe badanie trwa około 5 minut i jest całkowicie bezbolesne i bezpieczne, dlatego nie należy się go obawiać. Po dokonaniu pomiarów pacjent otrzymuje wydruk EKG, z którym należy udać się do lekarza w celu specjalistycznej analizy. Niektóre osoby chciałyby jednak umieć odczytywać podstawowe parametry elektrokardiogramu, by móc przeprowadzić własną, wstępną ocenę swoich wyników.
Z czego składają się wyniki badania EKG?
Trzy podstawowe parametry EKG to załamek P, załamek T oraz zespół QRS.
Załamek P pokazuje nam czas skurczu przedsionków serca. Prawidłowe EKG jest wtedy, gdy parametr ten pojawia się regularnie, nieprawidłowe zaś wówczas, gdy załamek P nie występuje w ogóle. W takiej sytuacji istnieje podejrzenie migotania przedsionków bądź podwyższonego poziomu jonów potasu. Gdy załamek P występuje nieregularnie, możemy mieć do czynienia z tachykardią. Jeżeli załamek P na wykresie jest szeroki, może to oznaczać przerost lewego przedsionka serca, z kolei gdy dochodzi do przerostu prawego przedsionka, parametr ten jest wysoki. Nikiedy załamek P na wykresie EKG jest odwrócony – taka sytuacja może świadczyć o prawostronnym ułożeniu serca lub o niewłaściwej depolaryzacji przedsionków.
Kolejnym podstawowym parametrem EKG jest zespół QRS, który składa się z 3 załamków i informuje nas o czasie skurczu komór. Jeżeli załamki R i S są wysokie, mamy do czynienia z nieprawidłowym EKG i powinniśmy wykonać dalsze badania, gdyż takie wyniki mogą świadczyć o zawale tylnej ściany mięśnia sercowego, ale także o prawostronnym położeniu serca. Jakiekolwiek nieprawidłowości związane z tym parametrem zawsze powinny skłaniać do głębszej diagnostyki, gdyż często pojawiają się w przebiegu groźnych wad, takich jak m.in. rozległe uszkodzenie serca, przerost komór znacznego stopnia, kardiomiopatia przerostowa, płyn w worku osierdziowym, ogniskowy blok śródkomorowy czy niedoczynność tarczycy.
Ostatni z trzech podstawowych parametrów EKG – załamek T, informuje nas o repolaryzacji komór serca. Jeżeli załamek T występuje po zespole QRS, a jego wysokość nie przekracza połowy szerkości zespołu QRS, wówczas wykres EKG jest prawidłowy. Nieprawidłowości w zakresie tego parametru mogą świadczyć o groźnych chorobach serca. Jeżeli załamek T jest zbyt wysoki, możemy mieć do czynienia z ostrym niedokrwieniem mięśnia sercowego lub hiperkaliemią. Zbyt niska wartość parametru wskazuje natomiast na hipokaliemię lub niedoczynność tarczycy. Z kolei gdy załamek T jest odwrócony, istnieje podejrzenie zawału, niedokrwienia mięśnia sercowego bądź przerostu komory serca.
W wynikach EKG ważną rolę pełnią ponadto takie parametry jak częstość pracy serca i rytm serca.
Jak odczytać badanie EKG?
Wynik badania EKG otrzymujemy w postaci papierowego wydruku, na którym widnieje krzywa EKG będąca zapisem impulsów elektrycznych generowanych przez nasze serce podczas pracy. Na wykresie EKG szybko dostrzeżemy ciągle powtarzający się fragment krzywej – jest to pełen cykl pracy serca, na który składa się kilka faz: skurcz przedsionków, przepompowanie krwi do komór serca, skurcz serca i wypompowanie krwi z serca. W czasie każdego skurczu i rozkurczu przez mięsień sercowy przepływają impulsy elektryczne, a ich zapis na elektrokardiogramie może nam wiele powiedzieć o kondycji tego ważnego narządu.
Do najważniejszych i najbardziej charakterystycznych parametrów EKG należą:
- załamek P – powinien pojawiać się regularnie na wykresie, jego amplituda powinna wynosić maksymalnie 2,5 mm w odprowadzeniach kończynowych i 3 mm w odprowadzeniach przedsercowych, zaś prawidłowy czas trwania załamka P wynosi 100 ms.,
- zespół QRS – prawidłowy czas trwania zespołu QRS nie powinien przekraczać 0,1 sekundy, załamki R i S nie powinny być zbyt wysokie, a rozpiętość zespołu QRS zbyt wąska, gdyż może to świadczyć o rozedmie płuc, choć taki zapis pojawia się też u osób otyłych,
- załamek T – powinien występować bezpośrednio po zespole QRS, a jego wysokość nie powinna przekraczać połowy rozpiętości zespołu QRS,
- ocinek ST – obrazuje stan przejściowy, gdy dochodzi do repolaryzacji komór mięśnia serca, a patologie w zakresie tego wykresu mogą wskazywać na zapalenie osierdzia, niedotlenienie mięśnia sercowego czy na obecność tętniaka pozawałowego.
Odczytując swoje wyniki EKG warto również zwrócić uwagę na takie parametry jak częstość pracy serca, która powinna wynosić od 60 do 100 uderzeń na minutę oraz rytm serca – najlepiej, gdy jest zatokowy i miarowy, czyli równy.
Pamiętaj, że ostateczną ocenę prawidłowości wyniku EKG należy pozostawić lekarzowi prowadzącemu, który posiada szeroką wiedzę i doświadczenie. Powyższe informacje pomagają jedynie we wstępnej, ogólnej ocenie wyników przez pacjenta.