Dr n. med. Maciej Hałasa
Colostrum jako pierwszy pokarm pełni rolę nie tyle energetyzującego posiłku, bo składniki w nim zawarte nie mają aż tak dużych wartości odżywczych jak mleko, ale właśnie aktywnego biologicznie suplementu diety regulującego między innymi jeden z najważniejszych z układów człowieka – system odpornościowy.
Warunki w jakich żyje nienarodzone dziecko różnią się znacznie od tych jakie spotykają je po urodzeniu. I to nie tylko ze względu na niemal zupełną fizyczną izolację od świata zewnętrznego, a zatem brak potrzeby obrony przed pochodzącymi ze środowiska zewnętrznego drobnoustrojami. Bo choć matka skutecznie osłania przed nimi dziecko, to jednak kontaktując się poprzez łożysko z immunologicznie „obcym” organizmem o częściowo różnym od swego składzie antygenowym, sama narażona jest i naraża dziecko na możliwe konsekwencje takiego kontaktu (konflikt serologiczny). To z kolei powoduje naturalną potrzebę pewnego ograniczenia reaktywności immunologicznej zarówno u matki jak i u dziecka. Jednocześnie należy pamiętać, że zdolność do reakcji immunologicznych u nowonarodzonego dziecka dopiero zaczęła się rozwijać i proces ten potrwa jeszcze wiele lat.
Po urodzeniu dziecko od razu wystawione jest na oddziaływanie ogromnego spektrum mikroorganizmów obecnych w środowisku zewnętrznym. Choć swoiste składowe układu immunologicznego są jeszcze w bardzo niewielkim zakresie przygotowane do obrony przed zagrożeniem, to noworodek w znacznym stopniu zdążył już wytworzyć elementy zapewniające odporność nieswoistą. Aby być w pełni wydolnym, ten rodzaj odporności nazywany również wrodzonym, wymaga jednak odpowiedniej aktywacji oraz wspomagania substancjami, których nowonarodzone dziecko samo może jeszcze nie wytwarzać w wystarczającej ilości. Takie wspomaganie zapewnione jest już od pierwszych godzin życia dzięki spożywaniu siary.
Znaczenie colostrum w ograniczaniu powikłań spowodownych cukrzycą
Na cukrzycę choruje coraz więcej ludzi. Cukrzyca staje się jedną z najpowszechniejszych chorób. Nieleczona cukrzyca może powodować uszkadzanie niemal wszystkich głównych narządów ludzkiego organizmu.
U chorych na cukrzycę:
- 20 krotnie wzrasta ryzyko niewydolności nerek
- 4 krotnie wzrasta ryzyko udaru mózgu
- 4 krotnie wzrasta ryzyko utraty wzroku
- 2-4-krotnie wzrasta ryzyko zawału serca (1)
- 2-4-krotnie wzrasta ryzyko zawału serca (1)
Odpowiednie stosowanie leków oraz zmiany w stylu życia, są wstanie zapobiec powikłaniom cukrzycy lub przynajmniej znacznie je złagodzić.
Nowatorskim preparatem ograniczającym część dolegliwości towarzyszącym tej chorobie jest colostrum bovinum.
Colostrum stanowi najbardziej wartościowy i kompletny środek odżywczy zawierający, niespotykane w innej naturalnej postaci tak liczne i jednocześnie tak aktywne biologicznie składniki. Koncentracja ponad 250 bioaktywnych składników stwierdzonych w colostrum jest 40 -krotnie większa w porównaniu z mlekiem. Są to: hormony, enzymy, poliamidy, pochodne kwasów nukleinowych, pochodne aminokwasów, węglowodany, tłuszcze, minerały i witaminy, substancje bakteriostatyczne w tym immunoglobuliny, laktoperoksydazy, lakteniny, laktoperoksydazy, lizozym, leukocyty.
Właściwości immunotropowe białek colostrum były przedmiotem intensywnych badań, zarówno na modelach zwierzęcych, jak i prób klinicznych. Uzyskane wyniki wskazują na ich przydatność w profilaktyce i terapii chorób autoimmunologicznych i neoplastycznych, niedoborów immunologicznych, odnowie funkcji układu immunologicznego w zakażeniach i endotoksemii, tak często stwierdzanych u osób chorych na cukrzycę.
Jedną z przyczyn zwiększonej podatności na zakażenia u osób chorujących na cukrzycę jest zaburzenie mechanizmów obronnych ustroju. Zaburzenia funkcji leukocytów związane są z nieprawidłowym metabolizmem glukozy. Niedobór insuliny prowadzi do upośledzenia glikolizy i na tej drodze upośledza przebieg fagocytozy. Zaburzenie przemiany glukozy wewnątrz leukocytów prowadzi do obniżenia zdolności zabijania drobnoustrojów przez fagocyty. Colostrum poprzez zawartość laktoferyny wykazuje silne właściwości immunotropowe. Wpływa na dojrzewanie komórek układu immunologicznego oraz reguluje humoralną i komórkową odpowiedź immunologiczną. Promuje przekształcanie się prekursorowych komórek T w limfocyty T pomocnicze i wpływa na dojrzewanie komórek B, które pod wpływem laktoferyny nabywają zdolności prezentacji antygenu limfocytom T (23).
Podanie colostrum stymuluje znacznie zarówno lokalną (w jelicie), jak i systemową nieswoistą odpowiedź immunologiczną (24).
W przypadku źle leczonej cukrzycy dochodzi do wystąpienia neuropatii, czyli zaburzeń i objawów chorobowych ze strony układu nerwowego. Ich przyczyną jest uszkodzenie bardzo licznych włókien nerwowych wskutek długotrwałego nadmiaru cukru we krwi. Objawia się to osłabieniem tempa przewodzenia bodźców przez układ nerwowy. Uszkodzenie przewodzenia włókien nerwowych powoduje zaburzenia w działaniu nerwów obwodowych, czyli tych, które unerwiają tkankę mięśniową i skórę. Objawem może być tzw. neuropatia czuciowa. Chorzy mają zaburzenia czucia w stopach, w dłoniach, długotrwałe bóle mięśni nóg i rąk, niekiedy krótkotrwałe ostre bóle. Stwierdza się również, zależnie od rodzaju uszkodzonych nerwów neuropatie autonomiczną oraz neuropatie ogniskową.
Neuropatia czuciowa sprzyja powstawaniu modzeli i owrzodzeń. Jeśli zaburzeniom czucia towarzyszy także uszkodzenie nerwów ruchowych, to występuje zanik mięśni i deformacja stopy. Mamy do czynienia z tzw. zespołem stopy cukrzycowej.
Przyczyną tego schorzenia jest zahamowanie dopływu krwi do stóp, co powoduje niedotlenienie i brak niezbędnych składników dla odżywiania tkankowego. Niedokrwienie i będące tego następstwem zakażenia, wywołują groźne dla zdrowia owrzodzenia. Dodatkowym zagrożeniem jest grzybica.
Suplementacja colostrum może znacząco poprawić stan ich zdrowia.
Składnikiem colostrum, który jest najważniejszy we wspomaganiu leczenia objawów stopy cukrzycowej jest laktoferyna. Działanie antybakteryjne i bakteriostatyczne laktoferyny może być bezpośrednie lub pośrednie. Bezpośrednie działanie laktoferyny jest związane z uszkodzeniem ściany komórkowej lub ze zmianą metabolizmu bakterii oraz interferencją z procesami kolonizacji tkanek przez komórki bakterii. Pośrednie przeciwbakteryjne działanie laktoferyny dotyczy stymulacji obronności ustroju, tak, by łatwiej mógł zwalczać infekcje.
Wiązanie laktoferyny do białek porynowych ściany komórkowej bakterii Gram-ujemnych jest jednym z przykładów bezpośredniego działania laktoferyny na bakterie. Wykazano korelację między wiązaniem laktoferyny do poryn a przeciwbakteryjnym działaniem laktoferyny(5). W innej pracy wykazano, że bezpośredni efekt bakteriobójczy laktoferyny w stosunku do bakterii Gram-ujemnych był związany ze zdolnością uwalniania LPS ze ściany bakteryjnej, co powoduje destrukcję i śmierć komórki (6). Bezpośrednie działanie przeciwbakteryjne wykazano też dla enzymatycznych hydrolizatów bydlęcej laktoferyny, zwłaszcza powstałych w wyniku inkubacji z pepsyną (7). Działanie to było co najmniej ośmiokrotnie większe niż w przypadku nietrawionej laktoferyny. Autorzy zidentyfikowali bakteriobójczą domenę laktoferyny, którą stanowi pętla utworzona z dodatnio naładowanych zasadowych reszt aminokwasowych 19-36, połączonych mostkiem dwusiarczkowym (8). Peptyd ten, nazwany laktoferrycyną (9), wiązał się szybko do powierzchni E.coli i Bacillus subtilis i hamował przyswajanie przez bakterie znakowanej proliny z efektywnością podobną do polimyksyny B, znanego czynnika niszczącego ściany komórkowe. Niedawno zidentyfikowano nowy, przeciwbakteryjny peptyd w domenie N1 laktoferyny (w bezpośredniej bliskości laktoferrycyny) nazwany laktoferrampiną (10). Peptyd ten wykazywał aktywność przeciwgrzybiczą (w stosunku do Candida) i był aktywny wobec B.subtilis, E.coli i Pseudomonas aeruginosa.
Co interesujące laktoferyna siarowa może działać w sposób synergistyczny z lizozymem występującym również w siarze, w niszczeniu ścian bakteryjnych (11). Transmisyjna mikroskopia elektronowa wykazała, że bakterie eksponowane na działanie laktoferyny i lizozymu pęczniały i wykazywały rozrzedzenie struktury, co sygerowało ich zbijanie przez uszkodzenie osmotyczne. Kolejnym przykładem bezpośredniego działania przeciwbakteryjnego laktoferyny jest zapobieganie wiązaniu się bakterii do komórek docelowych, a tym samym utrudnianie zasiedlania tkanek gospodarza. W jednym z badań laktoferyna bydlęca hamowała kolonizację enteropatogennej E.coli na ludzkich komórkach nabłonka oraz na nabłonku jelitowym myszy (12).
Innym ważnym mechanizmem bezpośredniego przeciwbakteryjnego działania laktoferyny, jest jej zdolność do mocnego wiązania wolnego żelaza i usuwania go tym samym ze środowiska wzrostu drobnoustrojów (13). Zdolność laktoferyny do wiązania żelaza ma także ochronne znaczenie podczas uszkodzenia tkanek, gdy żelazo uwolnione z mioglobiny i hemoglobiny może indukować powstawanie toksycznych reaktywnych form tlenu. Podobne znaczenie może mieć laktoferyna podczas stanów zapalnych, gdy z udziałem żelaza powstają duże ilości wolnych rodników.
Pośrednie antymikrobiologiczne działanie laktoferyny jest związane z mobilizacją układu immunologicznego. Laktoferyna chroniła zwierzęta przed śmiercią po podaniu letalnej dawki E.coli (14). Laktoferyna znacznie przyspieszała proces usuwania E.coli z krwi obwodowej, a także efektywność zabijania bakterii w układzie siateczkowo-śródbłonkowym (monocytarnomakrofagowym) wątroby, płuc, śledziony i nerki (14). Laktoferyna zwiększała zatem aktywność bójczą komórek tego układu.
Dodatkową zaletą laktoferyny siarowej w walce z zakażeniami bakteryjnymi jest to, że może ona zwiększać wrażliwość bakterii na niektóre antybiotyki, takie jak wankomycyna (antybiotyk polipeptydowy) (15), penicylina (16) i cefpodoksym (cefalosporyna) (17). Laktoferyna pozwoliła dwukrotnie obniżyć stężenie terapeutyczne wankomycyny wobec Staphylococcus epidermidis (15). Kombinacja penicyliny i laktoferyny podniosła 2-4 krotnie aktywność hamującą antybiotyku wobec S.aureus(16).
Przedstawione przykłady wskazują na potrzebę stosowania colostrum w leczeniu i profilaktyce powikłań wywołanych zakażeniami bakteryjnymi, będącymi następstwem choroby cukrzycowej. Podsumowując znaczenie bydlęcej laktoferyny siarowej w ograniczaniu powikłań spowodowanych cukrzycą, należy podkreślić, że skuteczność wynika z faktu, że sekwencja aminokwasów znanych laktoferyn wykazuje międzygatunkową, wewnętrzną homologację. Skład laktoferyn siary krowiej i mleka ludzkiego jest bardzo podobny. Z porównania składu aminokwasów wynika, że procentowy udział czterech aminokwasów, tj. tyrozyny, histydyny, treoniny i cysteiny jest identyczny w laktoferynie bydlęcej i ludzkiej. Wykazano także, że właśnie te cztery aminokwasy odgrywają decydującą rolę w wiązaniu żelaza przez laktoferyny (28).
Powstawaniu zespołu stopy cukrzycowej sprzyja nadciśnienie tętnicze i nadmiar cholesterolu i trójglicerydów. Aby zapobiec wczesnemu rozwojowi miażdżycy tętnic konieczne jest utrzymanie cholesterolu i trójglicerydów na prawidłowym poziomie. Ważne jest również odpowiednie żywienie, które powinno preferować pokarmy bogate w witaminy, głównie A,C,E i antyoksydanty chroniące tętnice przed uszkodzeniem i miażdżycą.
Ważnym składnikiem uzupełniającym dietę chorego na cukrzycę w kontekście utrzymania cholesterolu i trójglicerydów na prawidłowym poziomie, może być colostrum.
Zawartość w colostrum witamin, szczególnie A i E, jest wielokrotnie wyższa niż w mleku. Witaminy te wraz ze związkami magnezu i występującego w colostrum w wyjątkowo dużej ilości cynku (siara - 12 000,0 μg/kg, mleko 3600 μg/kg), spełniają ważne funkcje we wspomaganiu mechanizmów obronnych organizmu oraz tworzeniu własnej odporności na infekcje. Witaminy E ( zawartość w colostrum dziesięciokrotnie większa niż w mleku) i C mają działanie oksydacyjne i stabilizujące membrany komórek obronnych (makrofagów, granulocytów, limfocytów).
Siara jest również nieocenionym źródłem aminokwasów, z których syntetyzowany jest glutation. Są to cysteina, glicyna oraz kwas glutaminowy.
Glutation jest jedną z najważniejszych substancji ograniczających powikłania spowodowane cukrzycą. Wykazuje silne właściwości przeciwutleniające, bierze udział w procesie oddychania i jest koenzymem niektórych enzymów oksydo-redukcyjnych. Wyłapuje reaktywne czynniki elektrofilowe ochraniając komórki przed uszkodzeniem ze strony toksyn. Glutation neutralizuje wolne rodniki w wątrobie i detoksykuje pestycydy. Wpływa na funkcjonowanie i rozmnażanie limfocytów w celu zwalczania bakterii, wirusów i pasożytów. Bierze udział w przedostawaniu się aminokwasów do błon komórkowych.
Białka kazeinowe wystepujące w colostrum zawierają dużo wartościowych, niezbędnych dla diabetyków aminokwasów egzogennych. Colostrum jest nie tylko źródłem wolnych aminokwasów, ale również aktywnych biologicznie peptydów. Powstają one w wyniku hydrologicznego rozkładu kazeiny siarowej pod wpływem enzymów trawiennych, wśród nich peptydów opiatowych, uwalnianych przez enzym żołądkowy pepsynę, a także peptydów o aktywności immunostymulacyjnej, obniżającej ciśnienie krwi, hamujących agregację płytek krwi. Wysokie ciśnienie krwi oraz agregacja płytek krwi są powikłaniami związanymi trwale z cukrzycą. Prawdopodobieństwo rozwoju nadciśnienia tętniczego jest dwa razy większe u cukrzyków niż u innych osób. Nadciśnienie tętnicze, jak i sama cukrzyca,może uszkadzać naczynia krwionośne. Tak zdwojony atak oznacza wzrost ryzyka zawału serca, udaru mózgu i wielu grożnych dla życia patologii. Od 35 do 75% wszystkich powikłań kojarzonych z cukrzycą można przypisać właśnie nadciśnieniu tętniczemu.
W badaniach nad cukrzycą stwierdzono ochronny efekt diety zawierającej hydrolizat kazeiny siarowej. W wyniku enzymatycznej hydrolizy kazeiny siarowej organizm otrzymuje 14 peptydów o aktywności obniżającej ciśnienie krwi (4). Peptydy te w teście in vitro hamowały aktywność enzymu konwertującego angiotensynę I do aktywnej angiotensyny II- silnego związku hipertensyjnego działającego kurcząco na naczynia krwionośne.
W przeprowadzonych badaniach hydolizat kazeiny chronił myszy ze skłonnością do cukrzycy przed rozwojem tej choroby (2).Mechanizm tego działania nie jest do końca wyjaśniony, wiadomo jednak, że nie było ono związane z istotnym wpływem diety na limfocyty T. Hamowanie rozwoju cukrzycy przez dietę wzbogaconą w haydrolizat kazeiny siarowej stwierdzono również w badaniu na szczurach podatnych na rozwój choroby: występowanie cukrzycy było 2-3 razy rzadsze niż u zwierząt karmionych dietą opartą o produkty zbożowe. Takie działanie kazeiny siarowej może się wiązać z promowaniem neogenezy wysp trzustkowych (Langerhansa) (3).
Podstawą leczenia przyczynowego jest normalizacja poziomu glukozy we krwi. Lecz bardzo ważne w tym schorzeniu jest również właściwa pielęgnacja kończyn, szczególnie stóp i zapobieganie uszkodzeniom naskórka , a gdy nastąpi uszkodzenie, skuteczne leczenie.
Cukrzyca stwarza dwa potencjalne zagrożenia dla stóp: po pierwsze, uszkadza nerwy czuciowe; po drugie, zmniejsza przepływ krwi. Zaburzenia unerwienia i ukrwienia utrudniają gojenie się urazów. Aby tego uniknąć należy dbać skrupulatnie o stan stóp. Następstwem uszkodzenia nerwów (neuropatia cukrzycowa) jest zmniejszenie wydzielania potu, a więc i nadmierna suchość skóry. Zjawisko to zwiększa ryzyko pęknięć skóry i innych urazów, a w konsekwencji zakażenia. Środkiem zapobiegającym tym następstwom jest stosowanie kremu oraz okładów w formie masek na bazie colostrum. Colostrum działa regenerująco na naskórek, nawilża, działa antyseptycznie. Ogranicza pogłębianie i ropienie ran, wyraźnie sprzyja normalizacji procesu gojenia rany. Stosowanie zewnętrzne colostrum, działa przeciwzapalnie, wykazuje aktywność przeciwalergiczną, zwiększa nawodnienie tkanek i powoduje rozluźnienie struktury kolagenu. Efektami klinicznymi działania, zawartego w specyfikach pielęgnacyjnych do stóp colostrum, jest zmiękczenie zmian i ich stopniową regresję.
Colostrum skutecznie zapobiega rozwijaniu się grzybic, szczególnie w przestrzeniach między palcami. Na podstawie testów żywotności komórek grzybów i mikkroskopii elektronowej, wykazano że hamujący wpływ laktoferyny zawartej w siarze był raczej fungostatyczny aniżeli grzybobójczy. Związany był ze zdolnością chelatowania żelaza i usuwania tego pierwiastka ze środowiska wzrostu patogenów (18). Działanie przciwgrzybicze wykazują również inne peptydy zawarte w siarze. Peptydy z końca N-cząsteczki laktoferyny, hamowały wzrost C.albicans z efektywnością zbliżoną do niektórych leków przeciwgrzybiczych. Efekt grzybobójczy wiązał się częściowo ze zdolnością chelatowania żelaza, ale w dużej mierze zależał od podniesionej aktywności bójczej granulocytów (stwierdzono zwiększenie tworzenia reaktywnych form tlenu oraz aktywację szlaków wewnątrzkomórkowego przekazywania sygnałów z udziałem kinazy białkowej C oraz kinazy MAP p38 (19). Białka colostrum poza bezpośrednim wpływem na komórki patogenu, mogą oddziaływać w sposób pośredni zwiększając odpowiedź obronną organizmu przeciwko grzybom. Próby kliniczne wykazały skuteczność białek siarowych w leczeniu grzybicy stóp, znacząco łagodziły objawy wywołane przez różne szczepy Mentagrophytes (20).
Ze względu na pojawiającą się oporność wielu szczepów grzybów na konwencjonalne metody leczenia grzybic spowodowanych cukrzycą, szczególnego znaczenia nabiera konieczność szukania nowych związków leczniczych, które zwiękzyłyby skuteczność terapii. Takimi preparatami okazały się specyfiki bazujące na colostrum i białkach uzyskanych na drodze ekstrakcji colostrum, skuteczne zarówno w monoterapii, jak i politerapii, gdzie podnoszą skuteczność leków przeciwgrzybiczych. Obiecujące wyniki uzyskano w badaniach. Wskazują one, że peptydy zawarte w colostrum (głównie w laktoferynie), mogą współdziałać ze wszystkimi stosowanymi w terapii azolowymi związkami przeciwgrzybiczymi, obniżając wymagane dawki terapeutyczne leków o 6-25% (21). Aktywność przeciwgrzybicza jest inicjowana przez laktoferynę siarową , podczas gdy związki te uczestniczą w fazie efektorowej zabijania komórek rożnych szczepów Candida (22). Co ważne, terapia okazała się skuteczna również wobec grzybów opornych na działanie leków przeciwgrzybiczych: peptydy siarowe wpływając na procesy oddychania mitochondrialnego uwrażliwiały komórki patogenu na działanie leków (22).
W leczeniu grzybic spowodowanych cukrzycą doustne stosowanie colostrum wzmacnia działanie leków grzybobójczych i grzybostatycznych skierowanym ogólnie przeciw dermatofitom, ale także przeciw drożdżakom, które zwykle odgrywają pewną rolę w powstawaniu objawów grzybicy międzypalcowej stóp.
Zmiany naczyniowe, neuropatia cukrzycowa, zaburzenia syntezy kolagenu sprzyjają rozwojowi chorób jamy ustnej. Chorzy na cukrzycę mają większą podatność do stanów zapalnych dziąseł, przyzębia i rozwoju próchnicy niż ludzie zdrowi (25). Wysokie stężenie cukru sprzyja rozwojowi zakażeń grzybiczych w obrębie jamy ustnej. Najczęściej wykrywanym patogenem bo aż 67% był Candida albicans. Według badań własnych (Genactiv), stosowanie doustne colostrum połączone ze stosowaniem płukanek jamy ustnej na bazie colostrum, prowadziło do skutecznego ograniczenia objawów grzybiczych jamy ustnej. Ta łączona terapia była również skuteczna we wspomaganiu leczenia uporczywych zajadów występujących u chorych ze źle wyrównaną cukrzycą. Colostrum było pomocne w ograniczeniu białawych nalotów na błonie śluzowej policzków, języka i podniebienia. Stosowanie colostrum zmniejszało uczucie pieczenia błony śluzowej jamy ustnej, a szczególnie języka. Również zmniejszało zaczerwienienie dziąseł i podniebienia zwłaszcza w miejscu kontaktu z płytką protezy.
Jak już wspomniano powyżej, chorzy na cukrzycę są podatni na rozwój próchnicy. Badania wykazały, że kazeina siarowa i produkty jej trypsynowej degradacji, zapobiegały demineralizacji szkliwa zębów . Białka były wbudowywane do płytki nazębnej , co wiązało się ze zwiększeniem ilości fosforanu wapnia oraz buforowaniem kwaśnego odczynu (będącego skutkiem katabolizmu bakterii) w obrębie płytki nazębnej (26). Zastosowanie płynu zawierającego skompleksowane z fosforanem wapnia kazeiny siarowej, ograniczało rozwój próchnicy w próbie klinicznej obejmującej 63 osoby z syndromem suchej jamy ustnej. Okazało się nawet skuteczniejsze w porównaniu do zastosowanego płynu zawierającego 0,05% fluorek sodu (27).
Reasumując, colostrum – ma szanse znaleźć szerokie zastosowanie zarówno we wspomaganiu leczenia jak i prewencji schorzeń spowodowanych cukrzycą. Zwłaszcza dla zwiększonej liczby pacjentów z obniżoną reaktywnością układu immunologicznego.
Zaletą stosowania preparatów na bazie colostrum jest możliwość prowadzenia skutecznej kuracji w domu, całkowity brak działań niepożądanych oraz łatwość stosowania. Należy podkreślić, iż na podstawie dotychczas przeprowadzonych badań przedklinicznych i klinicznych suplementacja diety w colostrum wydaje się całkowicie bezpieczna. Podawanie colostrum nawet w dużych dawkach (2000 mg/osobę/dzień) było dobrze tolerowane i nie wiązało się z wystąpieniem żadnych działań niepożądanych.
OPRACOWANIE: Andrzej Sarnowski
Colostrum a zapalenie jelita grubego
Brytyjscy naukowcy donieśli na łamach Alimentary Pharmacology and Therapeutics, iż zastosowanie roztworów colostrum bovinum w postaci enemy otwiera nowe możliwości wspierania terapii zapaleń nieswoistych lewej części jelita grubego. Khan wraz ze współpracownikami zastosował preparaty colostrum u pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego i porównał ich wyniki z wynikami pacjentów otrzymujących placebo. Po czterech tygodniach obserwacji, w grupie stosującej colostrum wykazano redukcję objawów oraz poprawę obrazu histologicznego. W grupie stosującej placebo poprawa stanu pacjentów była minimalna. Należy wspomnieć iż obydwie grupy były jednocześnie leczone konwencjonalnymi preparatami. Podkreślono również iż wykorzystanie colostrum koresponduje ze społecznym zapotrzebowaniem na produkty bioaktywne pochodzenia naturalnego.
Za: Z. Khan et al. Use of the 'nutriceutical', bovine colostrum, for the treatment of distal colitis: results from an initial study.Aliment Pharmacol Ther. 2002 Nov;16:1917-22.