Istotą inhalacji jest wziewanie aerozoli, czyli rozdrobnionych cząsteczek ciał stałych lub cieczy zawieszonych w gazie. Ma ona wiele zalet: nawilża drogi oddechowe, działa antybakteryjnie i jest bardzo pomocna w procesie leczenia chorób górnych dróg oddechowych.
Inhalacja jest pojęciem szerszym niż nebulizacja. Inhalację zdefiniować możemy jako zabieg leczniczy polegający na wdychaniu par ziół, leków, olejków i substancji leczniczych.
Nebulizacja (liquid atomization, z łac. nebula – mgła) to klasyczna metoda terapii instrumentalnej. Dostarcza ona lek do dróg oddechowych pacjenta w postaci aerozolu (mgły/pary). Nebulizator to urządzenie rozbijające wlane do niego lekarstwo na mikroskopijne cząsteczki, a następnie rozpraszające je w postaci delikatnej mgiełki widocznej gołym okiem. Tę mgiełkę chory wdycha podczas zabiegu, a unoszące się w niej cząsteczki lekarstwa z każdym wdechem są transportowane w głąb układu oddechowego.
Podsumowując: nebulizacja jest rodzajem inhalacji; nie każda inhalacja jest nebulizacją, ale każda nebulizacja jest inhalacją.
Złote zasady nebulizacji:
1. Przed użyciem koniecznie przeczytaj instrukcję użycia inhalatora
2. Nie rozcieńczaj leku przepisanego przez lekarza
3. Nie mieszaj leków dedykowanych do nebulizacji
4. Staraj się skrócić czas nebulizacji do 1-5 minut
5. Jeżeli twoje dziecko płacze przy nebulizacji, przerwij ją i poczekaj aż się uspokoi
6. Używaj kształtek i selektorów tak, żeby zmienić wielkość cząsteczki
7. Używaj masek dedykowanych poszczególnym pacjentom (mniejsze maski dla dzieci)
8. Używaj masek jedynie u dzieci do 3 roku życia, później korzystaj z ustnika
Rodzaje nebulizatorów:
1. Nebulizatory pneumatyczne – najpowszechniej stosowane, z możliwością podania wszystkich rodzajów leków do nebulizacji
2. Nebulizatory ultradźwiękowe – bardziej wydajne niż pneumatyczne, jednak ultradźwięki mogą powodować uszkodzenie leku
3. Nebulizatory siateczkowe – bardzo ciche, cechuje je krótki czas nebulizacji, a mały rozmiar ułatwia codzienne stosowanie, nawet w podróży
Parametry na które należy zwrócić uwagę przy wyborze nebulizatora:
1. MMAD – średnia wielkość cząsteczek - od niej zależy miejsce wchłaniania leku w drogach oddechowych
> 8 μm – wchłanianie w górnych drogach oddechowych np. nosie, gardle
5 - 8 μm – wchłanianie w tchawicy i dużych oskrzelach
2 - 5 μm – wchłanianie w oskrzelach i oskrzelikach
0,5 - 3 μm - wchłanianie w pęcherzykach płucnych
2. Frakcja respirabilna (FPF%) – odsetek cząsteczek w aerozolu, których średnica jest mniejsza niż 5 μm
3. Ilość leku, która zostaje w pojemniku nebulizatora
4. Głośność nebulizatora – im cichszy mniej rozprasza i stresuje dziecko
Ogromną przewagą inhalacji jest możliwość uzyskania dużego stężenia leku i podanie go bezpośrednio do miejsca zmiany chorobowej. Umożliwia to zmniejszenie dawki leku, co wiąże się z ewentualną redukcją objawów niepożądanych. Wybór inhalatora jest bardzo ważną kwestią, ponieważ wpływa na skuteczność leczenia.
Piśmiennictwo:
1. Poradnik Zdrowia. Jak skutecznie się inhalować?
Materiał dla pacjenta opracowany oraz zatwierdzony przez prof. zw dr hab. N med. Andrzej Emeryk dla Diagnosis S.A.
2. B. Karolewicz, J. Pluta, D. Haznar: Nebulizacja jako metoda podawania leków. Terapia i Leki 2009, 65 (4): 291-304
3. A. J. Sybilski: Dekalog nebulizacji. Pediatr Med. Rodz 2019, 15 (2): 116-119
4. A. J. Sybilski: Nebulizacja praktyczna w pytaniach i odpowiedziach. Terapia Reprint z nr.6