Gorączka, czyli podwyższona temperatura ciała, jest naturalną reakcją obronną organizmu na ataki ze strony bakterii, wirusów, pasożytów czy grzybów. Dlatego nie należy jej demonizować i obniżać za wszelką cenę. Jednak regularne kontrolowanie ciepłoty ciała podczas choroby jest jak najbardziej wskazane.
Pomiar temperatury ciała najczęściej wykonuje się pod pachą, ale można również w ustach, odbycie, w przewodzie słuchowym czy na czole.
Prawidłowa temperatura ciała człowieka wynosi 36,6°C, o ile jest mierzona pod pachą. Pomiary robione w ustach lub w odbycie mogą być nieco wyższe i wynosić 37°C. Wahania temperatury mogą zależeć od wielu czynników, m.in. wieku, pory dnia, wysiłku fizycznego, a nawet przyjmowanych leków.
Przyjmuje się, że zakres od 37,1°C do 38°C to stan podgorączkowy i znak, że organizm walczy ze stanem zapalnym wywoływanym przez jakieś chorobotwórcze patogeny. Nie należy jej więc obniżać, aby nie osłabiać układu odpornościowego.
Jednak podwyższenie ciepłoty ciała powyżej 38°C powinno wzbudzić naszą czujność i zachęcić do zastosowanie leków przeciwgorączkowych. Dlatego to tak ważne? Bo wysoka temperatura trwająca przez dłuższy czas może prowadzić do przegrzania organizmu, co może skutkować niewydolnością wielu narządów organizmu, a nawet śmiercią.
Jaki termometr do mierzenia temperatury będzie najlepszy?
Wybór termometru do mierzenia temperatury zależy od tego, czego od niego oczekujemy (wytrzymałości, dokładności pomiaru, bezpieczeństwa, łatwości użycia czy specyfiki pomiaru).
Wyróżnia się cztery rodzaje termometrów:
• termometry cieczowe,
• termometry zmiennofazowe (ciekłokrystaliczne, chemiczne),
• elektroniczne termometry dotykowe,
• termometry bezdotykowe na podczerwień.
Termometry cieczowe
Do tej grupy zaliczamy m.in. termometry ze stopem galu, które zastąpiły termometry rtęciowe, wycofane z obrotu w 2009 r. Są one dość proste w obsłudze, nie wymagają kalibracji, wymiany baterii. Trzeba je jedynie sterylizować (przemyć alkoholem etylowym) po użyciu. Niestety są one dość podatne na uszkodzenia i wymagają dość długiego czasu pomiaru (do 4 minut w jamie ustnej, do 10 minut pod pachą). Aby dokonać kolejnego pomiaru, należy termometr parę razy strząsnąć. Bardzo trudno tym termometrem dokonać pomiaru temperatury ciała u dzieci oraz osób niewspółpracujących (trzeba u nich np. przytrzymywać pachę, by urządzenie nie wypadło). Tego typu termometry kosztują od kilku do kilkunastu złotych.
Zakres temperatur: 35,0–42,0°C
Termometry zmiennofazowe (ciekłokrystaliczne, chemiczne)
Tego typu termometry najczęściej mają formę paska i są jednorazowe. Można nimi wykonać pomiar temperatury na czole, pod pachą lub w ustach, czas pomiaru to 1-3 minuty. Są one wykonane z tworzywa sztucznego z małymi zagłębieniami wypełnionymi substancją termoczułą. Niestety właśnie ze względu na tę substancję, należy takie paski przechowywać w temperaturze poniżej 35°C.
Do tej grupy należą również termometry wielorazowego użytku, których zagłębienia są wypełnione cholesterycznymi ciekłymi kryształami, które pod wpływem ciepła zmieniają zabarwienie, a po odsunięciu termometru wracają do wyjściowego zabarwienia. Czas pomiaru to 3 minuty (pod pachą i w jamie ustnej), a jedna minuta dla czoła.
Tego typu termometry nie wymagają zasilania, są stosunkowo tanie. Niestety cechuje je niezbyt duża dokładność poza zakresem temperatur 35,8-40,4°C.
Termometry dotykowe elektroniczne
Tego typu termometry sprzedawane w aptekach są poręczne, bardzo wygodne w użyciu i zapewniają szybki pomiar (po 10-15 sekundach). Można nimi robić pomiary temperatury w jamie ustnej, pod pachami oraz w odbycie. Niestety są one dość podatne na pole elektromagnetyczne wytwarzane przez inne urządzenia (np. aparaturę medyczną czy telefony komórkowe). Trzeba w nich również wymieniać baterie. Tego typu termometry kosztują kilkadziesiąt złotych.
Zakres temperatur: 25–45°C
Termometry bezdotykowe
Tego typu termometry dają najszybszy pomiar temperatury, jest on gotowy po 4 sekundach. Mają one wmontowane czujniki optyczne, które wykrywają promieniowanie podczerwone emitowane przez gorące obiekty. Nie jest potrzebny kontakt urządzenia z ciałem. Pomiar można robić w różnych częściach ciała, m.in. ma czole, w uszach, ale trzeba brać pod uwagę większy zakres błędu (np. z powodu zalegania woskowiny w uszach czy nadmiernego makijażu na twarzy). Aby zminimalizować tego typu błędy, zaleca się dokonywanie pomiarów na umytej odtłuszczonej skórze czoła.
Niestety te termometry są najtrudniejsze w obsłudze, bo trzeba je co jakiś czas kalibrować, wymieniać w nich baterie i nasadki.
Zakres temperatur: 32–42,5°C
Wracając do pytania: jaki termometr wybrać? W warunkach domowych doskonale sprawdzą się termometry cieczowe lub termometry dotykowe elektroniczne.