Zgaga to częsta przypadłosć, która może dopaść każdego, najczęściej jednak przydarza się kobietom w ciąży oraz osobom po 50 roku życia. Polega na cofaniu się treści żołądkowej wraz z kwasami trawiennymi z żołądka do przełyku, wywołując podrażnienia. W normalnych warunkach taka sytuacja jest niemożliwa ze względu na dolny zwieracz przełyku, który rozwiera się tylko podczas przełykania pokarmu, skutecznie blokując swobodną wędrówkę niestrawionego jedzenia z żołądka do wyższych partii układu pokarmowego. Niestety w pewnych okolicznościach mięsień ulega rozluźnieniu i wówczas delikatne nabłonki przełyku zalewane są żrącym kwasem solnym z żołądka.
Typowe objawy zgagi to uczucie nieprzyjemnego pieczenia bądź nawet palenia za mostkiem, które promieniuje niekiedy aż do samego gardła, gorzki posmak w ustach, bóle brzucha, a czasami nawet wymioty oraz bóle w klatce piersiowej!
Przyczyny zgagi
Rozluźnienie dolnego zwieracza przełyku umożliwia treści żołądkowej cofnięcie się do gardła i wywołanie stanu zapalnego. Dlaczego mięsień, który zazwyczaj działa bez zarzutu, niekiedy odmawia współpracy? Istnieje wiele przyczyn takiego stanu rzeczy:
-
palenie papierosów oraz nadmierne spożywanie alkoholu,
-
przyjmowanie niektórych leków (np. doustnych środków antykoncepcyjncyh, blokerów kanału wapniowego bądź leków uspokajających i nasercowych),
-
jedzenie w pośpiechu i stresie (połykane powietrze zwiększa ciśnienie wewnątrzbrzuszne, powodując rozluźnienie zwieracza),
-
nadwaga lub otyłość,
-
spożywanie obfitych posiłków bądź dań smażonych, tłustych, ciężkostrawnych i bogatych w węglowodany – ze szczególnym uwzględnieniem potraw typu fast food,
-
spożywanie napojów gazowanych (zawierają dwutlenek węgla, który rozdyma żołądek) oraz napojów bogatych w kofeinę (kawa, cola),
-
spożywanie produktów rozluźniających dolny zwieracz przełyku, takich jak czekolada, cebula czy owoce cytrusowe, a u niektórych osób nawet pomidory, zielone ogórki, maliny, kiwi oraz truskawki.
Zgaga jest ponadto popularną bolączką kobiet w ciąży. W pierwszym trymestrze wywołują ją szalejące hormony, a konkretnie progesteron, który działa rozluźniająco na mięśnie układu pokarmowego. W późniejszych miesiącach winowajcą jest powiększona macica, która wypycha z żołądka treść pokarmową.
Zgaga – jak zapobiegać?
Oczywiście, jak w przypadku każdej dolegliwości, zgadze łatwiej jest zapobiegać niż ją leczyć. Jeżeli pragniesz uniknąć palącego bólu za mostkiem, zrezygnuj z przejadania się – lepiej jeść częściej, ale spożywać niewielkie porcje. Dokładnie przeżuwaj pokarm, a ostatni posiłek jedz najpóźniej 3 godziny przed snem.
W miarę możliwości zrezygnuj bądź ogranicz spożywanie tłustych, ciężkostrawnych dań, fast foodów, owoców cytrusowych oraz napojów gazowanych. Warto też rzucić palenie papierosów, nie pić w nadmiarze kawy, alkoholu czy nawet soków owocowych. Pamiętaj, że jedzenie w stresie i pośpiechu sprawia, że nieświadomie połykamy spore porcje powietrza, które zwiększają ciśnienie wewnątrzbrzuszne – aby uniknąć zgagi dbaj zatem o zrównoważony styl życia oraz odpowiednią dietę.
Domowe sposoby na zgagę
Jeżeli nieprzyjemne pieczenie w przełyku występuje sporadycznie i szybko mija, wówczas skutecznie uporamy się z nim przy pomocy sprawdzonych, domowych sposobów na zgagę. Co pomaga?
-
Stosuj zioła. Nie tylko doskonale działają na dolegliwości ze strony układu pokarmowego, ale często łagodzą też stres będący jedną z głównych przyczyn zgagi. Najlepszym przykładem jest rumianek, który przyspiesza procesy trawienne, a jednocześnie działa uspokajająco i rozluźniająco. Inne polecane na zgagę zioła to mięta, kminek, koper włoski, imbir lekarski, anyżek, cynamonowiec, prawoślaz lekarski, rdest wielokwiatowy czy kardamon malabarski.
-
Żuj bezcukrową gumę do żucia, która pomaga w neutralizacji kwasów żołądkowych.
-
Żuj przez kilka minut cienki plasterek imbiru.
-
Wypij szklankę świeżego mleka, kefiru bądź maślanki.
-
Wypij szklankę letniej wody z dodatkiem łyżeczki octu jabłkowego.
-
Pij soki z marchwi, rzodkwi, buraka bądź ogórka.
-
Pij siemię lniane godzinę przed posiłkiem i dwie godziny przed snem.
-
Zjedz łyżeczkę musztardy.
-
Jedz niesolone, prażone migdały.
-
Przejdź się na 15-minutowy spacer.
Lekarze odradzają natomiast stosowania sody oczyszczonej, która wciąż przez wiele osób uznawana jest za dobry domowy środek na zgagę. W rzeczywistości substancja ta może poważnie zaszkodzić zatrzymując trawienie bądź powodując zatrzymanie wody w organizmie.
Leczenie zgagi
Jeżeli zgaga powtarza się częściej niż dwa razy w tygodniu, a do tego pojawia się regularnie, wówczas zalecana jest wizyta u lekarza. Taki obraz sytuacji może świadczyć o toczącej się w organizmie poważnej chorobie – przykładowo chorobie refluksowej przełyku, chorobie wrzodowej, a w przypadku osób starszych nawet chorobie nowotworowej.
Do konwencjonalnego leczenia refluksu stosuje się leki zawierające alginiany, które działają osłaniająco, leki alkalizujące kwaśność w żołądku, leki prokinetyczne zwiększające napięcie dolnego zwieracza przełyku, a także leki zmniejszające wydzielanie kwasu w żołądku. Należy jednak pamiętać, że leki tego typu powinno stosować się nie dłużej niż trzy miesiące.
Jeżeli zgaga jest stałym i częstym problemem, konieczne jest włączenie specjalistycznego leczenia. Domowe sposoby na zgagę można wykorzystać wówczas jedynie jako dodatkowe wsparcie terapii.
