Jak przebiega gorączka u dziecka?
Gorączka to częsta przypadłość u dzieci, będąca jednym z pierwszych objawów infekcji. Maluszek ma wówczas rozgrzane czoło, szkliste oczy, rumieńce na twarzy, dreszcze, a niekiedy przyspieszony oddech. Podwyższonej temperaturze może towarzyszyć osowiałość, złe samopoczucie i częste pokładanie się.
Aby odpowiednio zareagować na pojawienie się gorączki u podopiecznego, warto wiedzieć, skąd się ona w ogóle bierze. W momencie, gdy organizm człowieka atakują wirusy i bakterie, dochodzi do rozwoju infekcji, na którą organizm odpowiada wytworzeniem pewnych substancji zmieniających punkt nastawczy w ośrodku termoregulacji. To powoduje produkcję ciepła, wzrost temperatury ciała, a przy okazji zatrzymanie rozwoju bakterii i wirusów oraz zwalczenie infekcji.
To dlatego w przypadku stanu podgorączkowego i umiarkowanej gorączki nie powinno podawać się dziecku leków – jego organizm sam poradzi sobie z patogenami, jeżeli tylko damy mu odrobinę czasu. Gdy jednak gorączka wzrasta ponad normę, należy wspomóc organizm maluszka w walce z infekcją, a w pewnych przypadkach nawet skorzystać z pomocy lekarza. Jakie zakresy temperatur stanowią wskazanie do leczenia, a kiedy lepiej wstrzymać się od podawania farmaceutyków?
Jak odróżnić gorączkę umiarkowaną od wysokiej?
Prawidłowe zakresy temperatur ciała u małych dzieci przedstawiają się nieco inaczej niż u osób dorosłych. Zdrowe dziecko uzyska na termometrze wyniki pomiędzy 36,6 a 37,6°C w zależności od sposobu pomiaru:
- 36,6°C w przypadku pomiaru pod pachą,
- 36,6 – 37°C w przypadku pomiaru w uchu,
- 36,9 – 37°C w przypadku pomiaru w jamie ustnej,
- 37,1 – 37,6°C w przypadku pomiaru w odbycie.
O stanie podgorączkowym u dziecka mówimy wówczas, gdy temperatura jego ciała przekracza powyższe normy, ale jednocześnie jest niższa niż 38°C. Przedział 38 – 38,5°C nazywamy gorączką umiarkowaną, natomiast powyżej tego zakresu mamy już do czynienia z gorączką wysoką. Od temperatury 41,5°C zaczyna się natomiast hiperpireksja, która jest wyjątkowo groźnym stanem mogącym doprowadzić do trwałego uszkodzenia tkanki mózgowej.
Według zaleceń Amerykańskiej Akademii Pediatrii oraz Instytutu Zdrowia i Doskonałości Klinicznej Wielkiej Brytanii (ang. NICE) w przypadku stanu podgorączkowego i gorączki umiarkowanej należy skupić się głównie na poprawie komfortu funkcjonowania dziecka, nie zaś na obniżaniu ciepłoty ciała, gdyż nieznacznie podwyższona temperatura skraca czas trwania infekcji, łagodzi jej przebieg oraz redukuje śmiertelność. W takich przypadkach, jeżeli dziecko cieszy się dobrym samopoczuciem i funkcjonuje normalnie, wystarczy je obserwować, co pewien czas kontrolując temperaturę jego ciała i podawać mu dużo płynów (w małych porcjach), by nie doprowadzić do odwodnienia.
Można też wykorzystać sprawdzone domowe sposoby na gorączkę u dziecka:
- chłodne okłady na kark, czoło, łydki lub nadgarstki,
- kąpiel w wodzie o temperaturze o 2°C niższej niż temperatura ciała maluszka,
- napary z czarnego bzu, lipy bądź malin, które odznaczają się działaniem napotnym.
Inaczej sprawa wygląda w sytuacji, gdy temperatura jest umiarkowana, ale dziecko narzeka na złe samopoczucie, jest osowiałe, marudne, ospałe, lub gdy występowały u niego w przeszłości drgawki gorączkowe będące zjawiskiem niebezpiecznym – wówczas należy podać podopiecznemu lek obniżający gorączkę.
Leki przeciwgorączkowe dla dzieci
W każdej aptece znajdziemy szeroką gamę preparatów przeciwgorączkowych dla dzieci, które różnią się między sobą rodzajem substancji czynnej, postacią leku oraz jego dawką. Choć leki te przyjmują najróżniejsze nazwy, zasadniczo bazują na dwóch najlepiej przebadanych i bezpiecznych substancjach, jakimi są paracetamol i ibuprofen.
Ma działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe i jest zdecydowanie najbezpieczniejszym lekiem obniżającym gorączkę u dzieci – może być stosowany nawet od pierwszych dni życia, oczywiście pod warunkiem, że zostanie podany w odpowiedniej dawce. Maksymalna dawka dobowa tego środka wynosi 60 mg/kg masy ciała. To bardzo ważne, aby lek przeciwgorączkowy podawać dziecku w przeliczeniu na jego wagę, a nie na wiek!
Zalecane jednorazowe dawki paracetamolu różnią się natomiast w zależności od drogi podania:
- podanie doustne: 10-15 mg/kg masy ciała co 4-6 godzin,
- podanie doodbytnicze 20-25 mg/kg masy ciała co 6-8 godzin.
Najpopularniejsze preparaty zawierające paracetamol to m.in. Apap dla dzieci Forte, Apap Junior, Efferalgan, Calpol, Paracetamol Hasco, Paracetamol Aflofarm, Paracetamol Farmina, Paracetamol Galena, Panadol czy Pedicetamol.
Poza działaniem przeciwbólowym i przeciwgorączkowym posiada dodatkowo właściwości przeciwzapalne. Preparaty zawierające tę substancję powinniśmy rozważyć w przypadku, gdy paracetamol nie przynosi poprawy w postaci obniżenia gorączki u dziecka, jednak tylko wówczas, gdy nasz podopieczny ma więcej niż 3 miesiące. Podobnie jak w przypadku paracetamolu, ibuprofen należy podawać w przeliczeniu na wagę dziecka, nie zaś na wiek. Maksymalna dawka dobowa ibuprofenu wynosi 30 – 40 mg/kg masy ciała. W przypadku jednorazowego podania należy przestrzegać poniższych zaleceń:
- podanie doustne: 5-10 mg/kg masy ciała co 6-8 godzin,
- podanie doodbytnicze: 5-10 mg/kg masy ciała co 6-8 godzin.
Popularne preparaty z ibuprofenem to m.in. Ibuprom dla dzieci, Nurofen dla dzieci, Ibufen, Ibum, Axoprofen, Brufen, Ibufarmalid, Modafen czy Pediprofen.
Jaką formę leku przeciwgorączkowego dla dziecka wybrać?
Leki przeciwgorączkowe dla dzieci dostępne są w różnych formach, w tym w postaci czopków, syropów, roztworów, kapsułek miękkich, kapsułek do żucia czy granulatów i proszków doustnych w saszetkach. W przypadku wysokiej temperatury najlepiej zdecydować się na czopki stosowane doodbytniczo, gdyż charakteryzują się najszybszym działaniem. Ze względu na drogę podania są także wskazane u dzieci mających problemy z połykaniem tabletek. Czopki to najlepsze rozwiązanie u noworodków i niemowlaków. U dzieci w wieku przedszkolnym egzamin zdają natomiast syropy, zawiesiny i roztwory, a u dzieci starszych – kapsułki lub granulaty w saszetkach.
Pamiętaj, że jeżeli po podaniu leku temperatura ciała dziecka nie spada bądź wzrasta, należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Konsultowana z lekarzem powinna być ponadto każda wysoka gorączka u dziecka (powyżej 39 – 40°C).