Elektrolity to inaczej mówiąc jony soli, które obecne są w naszej krwi, osoczu oraz płynach tkankowych. Zaliczamy do nich sód, potas, magnez i wapń, a także jony chlorkowe i fosforanowe. Elektrolity są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, odpowiadają m.in. za działanie układu nerwowego, przewodzenie impulsów nerwowych, a także za pracę mięśni, w tym mięśnia sercowego. Kiedy poziom elektrolitów nie mieści się w ustalonych normach, mówimy wówczas o zachwianiu równowagi wodno-elektrolitowej. Taka sytuacja może doprowadzić do zaburzeń pracy serca i układu nerwowego, a nawet do omdlenia! Kiedy tracimy najwięcej elektrolitów i jak je skutecznie uzupełniać?
Kiedy należy uzupełniać elektrolity?
Elektrolity są niezbędne dla funkcjonowania organizmu człowieka, należy jednak pamiętać, że dla zdrowia niebezpieczny jest zarówno zbyt niski, jak i zbyt wysoki poziom tych pierwiastków. Elektrolity tracimy wskutek odwodnienia, które najczęściej przytrafia się w okresie upałów czy w wyniku intensywnego wysiłku fizycznego. Do przyczyn nadmiernej utraty wody (i elektrolitów) zaliczamy również biegunki, wymioty, infekcje wirusowe, gorączkę, czy po prostu zbyt małą podaż płynów. O tym, że naszemu ciału brakuje elektrolitów, najlepiej świadczą objawy takie jak:
- drżenie mięśni,
- ogóle osłabienie,
- zaburzenia rytmu serca (arytmia),
- zawroty głowy,
- omdlenia,
- senność,
- mdłości i utrata apetytu,
- zaparcia,
- obrzęk kończyn dolnych,
- nadciśnienie.
Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej mogą przydarzyć się każdemu bez względu na wiek i płeć, jednak najbardziej narażone na tę niebezpieczną sytuację są kobiety karmiące piersią, osoby starsze oraz dzieci.
W normalnych warunkach prawidłowy poziom elektrolitów zapewnia dobrze zbilansowana dieta i odpowiednie nawodnienie. Gdy jednak dotknie nas odwodnienie (np. w wyniku biegunki), powinniśmy jak najszybciej uzupełnić braki elektrolitów. W tym celu możemy zastosować dostępne w aptekach specjalne doustne płyny nawadniające, które należą do żywności specjalnego przeznaczenia medycznego, wcześniej jednak powinniśmy skonsultować taką decyzję z naszym lekarzem. Innym wyjściem jest skorzystanie z naturalnych źródeł elektrolitów.
Do naturalnych źródeł elektrolitów należą:
- woda mineralna (najlepiej wysokozmineralizowana, np. Muszynianka, Staropolanka),
- woda kokosowa, która doskonale nawadnia i orzeźwia, a ponadto zawiera elektrolity w postaci magnezu, potasu i sodu,
- soki warzywne i owocowe, a zwłaszcza sok pomidorowy bogaty w potas i likopen, który działa silnie antyoksydacyjnie, chroniąc organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników,
- warzywa i owoce bogate w sód i potas, m.in. pomidory, banany czy suszone morele,
- produkty bogate w magnez, w tym m.in. kakao, orzechy, pestki dyni, migdały, nasiona roślin strączkowych czy pełnoziarniste produkty zbożowe,
- produkty zawierające sód i chlor, takie jak sól kuchenna,
- produkty z wapniem, takie jak mleko i produkty mleczne (jogurt, śmietana, maślanka, kefir), mak, migdały, nasiona roślin strączkowych oraz ryby wraz z ościami (np. sardynki).
Aby nie dopuścić do odwodnienia, należy ponadto odpowiednio się wysypiać, a w trakcie treningów czy upałów popijać wodę wysokozmineralizowaną (o zawartości jonów powyżej 1500 mg/l.), bądź napoje izotoniczne zawierające chlorek potasu lub chlorek sodu. W przebiegu infekcji z towarzyszącą gorączką i biegunką należy wypijać dwa razy więcej płynów niż normalnie (ok. 3-4 litrów dziennie), a gdy temperatura za oknem niebezpiecznie wzrasta, warto ograniczyć do minimum treningi i wysiłek fizyczny.