Co to jest sól fizjologiczna?
Sól fizjologiczną zdecydowanie warto posiadać w swojej apteczce, ponieważ z powodzeniem można ją stosować w medycynie, kosmetyce, a także do codziennego użytku.
Sól fizjologiczna to roztwór wody i chlorku sodu (NaCl). Ten dostępny w aptekach to roztwór izotoniczny – czyli taki, którego stężenie jest identyczne ze stężenie płynów ustrojowych takich jak łzy, ślina czy krew. Stężenie to wynosi 0,9%, czyli 0,9 g chlorku sodu na litr wody.
Istnieją również roztwory hipotoniczne NaCl, przekraczające 0,9%, wykorzystywane są do nebulizacji.
Ze względu na to, że sól fizjologiczna szybko traci sterylność i może ulec nadkażeniu bakteriami, najczęściej sprzedawana jest w ampułkach o niewielkiej pojemności.
Właściwości i zastosowanie soli fizjologicznej
Sól fizjologiczna ma wszechstronne zastosowanie. Wykorzystuje się ja m.in. do:
1. nebulizacji i inhalacji
Podczas przeziębienia, do oczyszczenia i nawilżenia dróg oddechowych, świetnie sprawdzi się inhalacja lub nebulizacja za pomocą soli fizjologicznej. Można ją przeprowadzić na dwa sposoby:
- inhalacja – wystarczy napełnić miskę gorącą wodą i dodać do niej roztwór soli fizjologicznej. Następnie pochylić się nad miską, a głowę zakryć ręcznikiem, by para nie uciekała. Powstałe opary wdychać przez kilkanaście minut;
- nebulizacja – za pomocą nebulizatora podaje się sól fizjologiczną drogą wziewną. Trafia ona bezpośrednio do oskrzeli i płuc, przyspieszając walkę z chorobą.
2. nawilżania śluzówki nosa
Przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach mocno przesusza śluzówkę nosa. Sól fizjologiczna nie tylko nawilży błonę śluzową nosa, ale również udrożni nos. A kiedy zmagamy się z uciążliwym katarem, można kupić gotowy produkt izotoniczny w sprayu i za pomocą kroplomierza zakroplić preparat bezpośrednio do nosa.
3. oczyszczania skóry
Sól fizjologiczna nie powoduje podrażnień, nie wywołuje reakcji alergicznych i nie zmienia pH skóry, dlatego z powodzeniem może być stosowana do oczyszczania skóry i demakijażu oczu oraz może być też dobrą podstawą do tworzenia niektórych domowych kosmetyków. Można ją połączyć z wyciągami ziół, aby stworzyć kosmetyk do pielęgnacji skóry. Sól fizjologiczna połączona z nagietkiem lub rumiankiem utworzy kosmetyk, który będzie łagodził podrażnienia skórne.
Przepis na maseczkę z soli fizjologicznej i sody oczyszczonej – ampułkę soli wymieszaj z łyżką sody oczyszczonej. Powstałą papkę nałóż na skórę na 10-15 minut, a następnie zmyj. Maseczka ma właściwości oczyszczające, wysuszające i łagodzące zmiany skórne, ale ważne, by zmywać ją bardzo delikatnie, ponieważ soda mocno ścierana ze skóry może ją silnie podrażnić.
4. oczyszczania ran
Roztwór soli fizjologicznej można używać do przepłukiwania skaleczeń. Polewanie rany solą fizjologiczną pomaga w usunięciu ciał obcych i ma działanie odkażające.
5. oczyszczania ciała noworodka
Rozwór soli fizjologicznej jest również bardzo przydatny w przypadku pielęgnacji noworodków i niemowląt. Najlepiej przecierać im oczy dwa razy dziennie – w ten sposób można uniknąć infekcji, którą może wywołać naturalnie pojawiająca się w kącikach oczu wydzielina. Sól sprawdzi się także w przypadku czyszczenia nosa niemowląt. Stosowanie jej po wieczornej kąpieli nawilży błonę śluzową nosa i ułatwi oddychanie w czasie snu.
6. przemywania oczu
Gdy do oka dostanie się rzęsa lub jakieś zanieczyszczenie, za pomocą soli fizjologicznej wypłuczemy z niego ciało obce, które jest przyczyną dyskomfortu. Roztwór chlorku sodu ma także właściwości nawilżające, dlatego sprawdzi się w przebiegu tzw. zespołu suchego oka.
7. zastosowań szpitalnych
Sól fizjologiczna podawana jest w formie kroplówki nawadniającej przy silnych biegunkach, wymiotach, ale również przy utracie krwi w czasie zabiegów chirurgicznych. Sól fizjologiczną wykorzystuje się do rozpuszczenia leków, przemywania sprzętów medycznych, np. cewników.
8. medycyny estetycznej
Amerykański lekarz Norman Rowe wymyślił zabieg powiększania piersi solą fizjologiczną. Wykorzystywany jest w sytuacjach, gdy pacjentka nie jest do końca zdecydowana, czy chce powiększyć sobie biust. Zabieg polega na wstrzyknięciu do biustu pewnej ilości roztworu soli fizjologicznej, który utrzymuje się do 24 godzin. Po tym czasie płyn jest wchłaniany przez organizm, a po zabiegu nie zostaje żaden ślad – pacjentka ma odpowiednio dużo czasu na podjęcie decyzji. Medycyna estetyczna wykorzystuje jednak chlorek sodu przede wszystkim w peelingach oraz takich zabiegach jak oksybrazja czy mikrodermabrazja.
Sól fizjologiczna – przeciwwskazania do stosowania
Chociaż sól fizjologiczna jest bezpieczna, nie wszyscy mogą ją stosować. Używanie chlorku sodu o stężeniu 0,9% nie jest wskazane w przypadku:
- głębokich zaburzeń gospodarki elektrolitowej,
- choroby serca,
- przewodnienia organizmu,
- obrzęku płuc,
- niewydolności nerek.
Nie należy stosować innych leków zawierających jony chlorkowe i jony sodowe w trakcie podawania soli fizjologicznej.
Sól fizjologiczna – możliwe działania niepożądane
Właściwości soli fizjologicznej mogą powodować u niektórych osób pewne działania niepożądane takie jak:
- przewodnienie hipertoniczne,
- gorączka,
- bóle głowy,
- zawroty głowy,
- nudności,
- wewnętrzny niepokój.
Sól fizjologiczna jest bezpieczna dla większości oczu. W nielicznych przypadkach zdarza się, że podrażnia oko. W takiej sytuacji należy zaprzestać stosowanie kropli soli fizjologicznej.
Czy można samemu zrobić sól fizjologiczną?
Tak. Sól fizjologiczna można kupić w każdej aptece, jeżeli jednak z jakiegoś powodu potrzebujesz jej nagle, możesz przygotować roztwór NaCl samodzielnie – wystarczy rozpuścić 0,9 g niejodowanej, oczyszczonej soli kuchennej w 100 g przefiltrowanej i przegotowanej wody (lub wody destylowanej).