Refluks, a właściwie choroba refluksowa przełyku, to zespół dolegliwości powstałych poprzez zarzucanie treści żołądkowej do przełyku. Sprawdzamy, dlaczego u pacjentów niestosujących się do leczenia zaleconego przez lekarza, może ona doprowadzić do bardzo niebezpiecznych konsekwencji.
Refluks – objawy
Najczęstszym objawem po wielokrotnym zarzucaniu kwaśną treścią do przewodu pokarmowego jest zgaga, czyli uczucie pieczenia za mostkiem. Pacjenci często opisują je jako „palenie w przełyku”. Jednocześnie może towarzyszyć jej ból promieniujący do szyi. Często objawy refluksu mogą lekko przypominać te, które występują przy zawale. Wielu pacjentów skarży się na wzmożenie objawów w nocy – dzieje się tak, ponieważ pozycja leżąca powoduje zmniejszenie napięcia zwieracza dolnego przełyku, co może skutkować tym, że kwaśna treść żołądka dostaje się do krtani, a czasem nawet do oskrzeli, powodując stan zapalny.
Szacuje się, że GERD (choroba refluksowa przełyku, z ang. gastroesophageal reflux disease), może występować u około 20% populacji krajów rozwiniętych. Pacjenci z tym schorzeniem, aby poczuć ulgę, muszą przede wszystkim zmienić swój styl życia, w tym także nawyki żywieniowe. Bardzo dobre działanie w łagodzeniu objawów mają preparaty zawierające alginiany i węglan wapnia. Wszystkie te składniki znajdują się w wyrobie medycznym Alugastrin® 3 Forte. Dodatkowo, poza 2 mechanizmami działania (alginian sodu – hamowanie refluksu, węglan wapnia – zmniejszenie poziomu kwasowości soku żołądkowego) preparat Alugastrin® 3 Forte zawiera opatentowany naturalny kompleks Mucosave® (ekstrakt z liści Opuncji Figowej i liści Oliwki Europejskiej) działający osłonowo zarówno na przełyk jak i żołądek, który idealnie sprawdzi się u pacjentów z refluksem krtaniowo-gardłowym zmagającym się z suchością i bólem gardła, chrypką czy kaszlem)
Po czym poznać refluks żołądkowo-przełykowy?
Osoby cierpiące na refluks posiadają zwykle bardzo dużo współwystępujących ze sobą objawów. Zazwyczaj są to:
-
gorycz lub kwaśność w jamie ustnej,
-
ból i stany zapalne gardła,
-
uciążliwa chrypka i kaszel,
-
trudności w przełykaniu,
-
dyskomfort w nadbrzuszu,
-
regurgitacje (uczucie cofania się treści żołądkowej do przełyku),
-
zgaga, czyli uczucie palenia i pieczenia za mostkiem w okolicy dołka podsercowego (czasami to uczucie może dochodzić nawet do gardła).
Zdarza się, że refluks daje nietypowe objawy – chociażby astmy, nawracających zapaleń ucha środkowego, idiopatycznego zapalenia płuc lub refluksowego zespołu nadżerek zębowych.
Jakie są przyczyny refluksu?
Wiele czynników ma ogromny wpływ na chorobę refluksową. Główną rolę pełnią: nieprawidłowa czynność dolnego zwieracza przełyku, zaburzenia opróżniania żołądka, otyłość, ciąża, cukrzyca, przepuklina rozworu przełykowego czy przewlekłe nadużywanie alkoholu albo palenie papierosów. Dlaczego? Istotny wpływ tutaj mają substancje działające rozkurczająco na żołądek, czyli histamina, sekretyna, glukagon, cholecystokinina, serotonina, nikotyna czy progesteron. Częste przyjmowanie różnych preparatów również zwiększa ryzyko na powstanie choroby. Takimi preparatami mogą być chociażby doustne tabletki antykoncepcyjne, leki kardiologiczne, głównie z grupy blokerów kanału wapniowego, leków przeciwcholinergicznych czy metyloksantyn, np. teofiliny.
Czy na pewno to jest refluks?
Dzisiejsza technologia i rozwój medycyny pozwala postawić pacjentowi właściwą diagnozę. Lekarz po zebraniu wywiadu, gdy nie jest pewny przyczyny dolegliwości, może zlecić choremu szereg badań, które jednoznacznie wskażą, czy pacjent zmaga się właśnie z refluksem.
Takim badaniem może być prześwietlenie z kontrastem, gdzie pacjent połyka specjalnie przygotowaną masę tzw. papki barytowej, dzięki której lekarz radiolog może prześledzić wygląd przełyku.
Innym badaniem wykorzystywanym do diagnostyki refluksu może być gastroskopia, polegająca na wsunięciu giętkiego aparatu do gardła, później przełyku, żołądka i dwunastnicy. Jeżeli istnieje taka potrzeba, w trakcie badania można pobrać wycinek z błony śluzowej przewodu pokarmowego do badania histopatologicznego.
Zdarza się, że pacjent musi dodatkowo zrobić manometryczne badanie przełyku, czyli zmierzenie wartości ciśnienia panującego w przełyku albo pH-metrię – całodobowe monitorowanie pH w przełyku. Polega to na umieszczeniu cienkiej tuby w przełyku i ocenie kwasowości treści tam zawartych.
Rodzaje refluksu
Ewidentnie najczęściej spotykanym rodzajem refluksu jest refluks żołądkowo-przełykowy. Ten typ może pojawiać się epizodycznie również u ludzi zdrowych, jednak powinno nas zainteresować, gdy objawy spowodowane refluksem pojawiają się stosunkowo często, a czas ich trwania wynosi powyżej 5 minut. Refluks żołądkowo-przełykowy powoduje spadek jakości życia z powodu uciążliwych dolegliwości związanych właśnie z zarzucaniem treści żołądkowej do przełyku.
Kolejnym rodzajem jest refluks krtaniowo-gardłowy. W tym przypadku treść żołądka przesuwa się do krtani, jamy ustnej i ucha środkowego. Osoby chore czują dyskomfort w gardle, mają uczucie, jakby było tam ciało obce. Do tego dochodzi chrypka, trudności z połykaniem, drapanie w gardle i często męczący kaszel. Wszystkie te objawy z biegiem czasu i brakiem leczenia nieustannie się nasilają.
Innym wariantem jest refluks jelitowo-żołądkowy, który często jest nazywany refluksem żółciowym. Zwykle objawem jest ból nadbrzusza promieniujący do pleców, często towarzyszą mu nudności i wymioty. Epizody pojawiają się raczej rzadko, zazwyczaj raz na kilka tygodni lub miesięcy, a czas ich trwania też jest krótki.
Bibliografia:
-
Zahorska-Markiewicz B., Małecka-Tendera E.: Patofizjologia kliniczna
-
Guzek J.W.: Patofizjologia człowieka w zarysie; PZWL, Warszawa
-
Postępowanie u pacjentów z objawami choroby refluksowej przełyku – rekomendacje dla lekarzy rodzinnych, Anita Gąsiorowska i inni, Lekarz POZ, 3-4/2019
-
Andrzej Szczeklik, Piotr Gajewski: Interna Szczeklika 2020/2021 Medycyna Praktyczna