Pojawienie się wysypki na ciele może mieć różne przyczyny, od reakcji alergicznej, przez zatrucia lekami i kontakt z substancją chemiczną (np. jodem), po choroby zakaźne, zarówno pochodzenia wirusowego, jak i bakteryjnego. Szpecące wykwity na skórze bądź błonach śluzowych przyjmują zazwyczaj postać krost, pęcherzy, plam, bąbli i grudek, często towarzyszą im też objawy dodatkowe takie jak swędzenie czy ból. Wysypka na ciele zawsze informuje nas o jakimś problemie, który toczy się wewnątrz organizmu, dlatego nigdy nie należy jej lekceważyć, nawet gdy jest całkowicie bezbolesna. Choć przeważnie stanowi reakcję uczuleniową na przyjmowane leki, produkty żywnościowe, kosmetyki czy zwykłą sierść zwierząt, to niekiedy stanowi też wyraźny objaw chorobowy. Jakie choroby zwiastuje i jak odróżnić wysypkę alergiczną od takiej, która towarzyszy np. ospie wietrznej? Sprawdź!
Wysypka na ciele w przebiegu chorób wirusowych
Wysypka na ciele często towarzyszy chorobom wirusowym takim jak przykładowo odra, ospa wietrzna, różyczka czy opryszczka. Na szczęście ich wygląd i przebieg jest dość charakterystyczny, pozwalając na w miarę łatwe rozpoznanie.
Szczególnie charakterystyczna jest wysypka w przebiegu odry, znacząca ciało ciemnoczerwonymi plamkami i grudkami. Symptomatyczny jest również obszar występowania wysypki, gdyż początkowo umiejscowiona jest na głowie, a dopiero po upływie pewnego czasu pojawia się na tułowiu i kończynach. Wysypkę poprzedzają ponadto tzw. plamki Koplika, czyli szarobiałe grudki na błonie śluzowej policzków.
Wysypkę towarzyszącą ospie wietrznej również trudno pomylić ze zwykłą reakcją uczuleniową. Początkowo przyjmuje postać czerwonych plam, by z czasem przemienić się w wypukłe krostki wypełnione płynem surowiczym, grudki i pęcherzyki. Podobnie jak w przypadku odry, ospa wietrzna zajmuje stopniowo kolejne obszary ciała, począwszy od głowy, a skończywszy na kończynach.
Również w przebiegu różyczki wysypka jest łatwa do zidentyfikowania, gdyż przyjmuje postać różowych, plamisto-grudkowych wykwitów. Początkowo widoczne są wyłącznie na twarzy, następnie zajmują też obszar tułowia i kończyn. Różyczce towarzyszą powiększone węzły chłonne, a chorobę poprzedzają gorączka, nieżyt górnych dróg oddechowych i złe samopoczucie.
Trzydniówka (rumień ciągły) zaczyna się od kilku dni gorączki. Dopiero po tym czasie pojawiają się drobne, plamisto-grudkowe wykwity, którym towarzyszą objawy takie jak powiększenie węzłów chłonnych i nieżyt górnych dróg oddechowych.
W przebiegu rumienia zakaźnego na twarzy osoby chorej pojawia się wyraźny czerwony rumień przypominający zaczerwienienie widoczne na skórze osoby spoliczkowanej. W późniejszych fazach choroby wysypka uwidacznia się również na całym ciele, zwłaszcza na kończynach, gdzie przyjmuje kształt girlandowaty.
Opryszczka to powszechna dolegliwość wywoływana przez wirus HSV1 i HSV2. Większość osób zaraża się wirusem HSV1 w dzieciństwie i pozostaje jego nosicielem do końca życia. Wysypka przyjmuje postać charakterystycznych, małych pęcherzyków, a z jej wielu odmian najbardziej typowa jest opryszczka wargowa pojawiająca się w okolicy czerwieni wargowej. Istnieje też opryszczka narządów płciowych czy opryszczkowe zapalenie jamy ustnej.
Półpasiec objawia się wysypką w postaci pęcherzyków ułożonych w charakterystyczne linie. Miejsce objęte wysypką jest zaczerwienione i mocno swędzi. Powstanie wykwitów poprzedza bardzo silny, piekący ból wynikający z zapalenia nerwu czuciowego, dlatego łatwo odróżnić chorobę od np. ospy. Co ciekawe, półpasiec wywołuje ten sam wirus, co ospę wietrzną – wirus VZV.
Zakażenie echowirusami i wirusami Coxsackie przebiega niemalże identycznie. Towarzyszy im charakterystyczna pęcherzykowata wysypka osadzona na rumieniowych plamach. Pęcherzyki z czasem pękają, wywołując bolesne owrzodzenia. Wysypki tego typu nazywane są wysypkami enterowirusowymi.
Wysypka na ciele w przebiegu chorób bakteryjnych
Niekiedy wysypka pojawia się na ciele na skutek chorób bakteryjnych, takich jak liszajec czy szkarlatyna. Jak odróżnić ją od wysypki mającej źródło w zakażeniach wirusowych?
Szkarlatyna objawia się różową, drobną i plamistą wysypką, której znakiem szczególnym jest tzw. trójkąt Fiłatowa polegający na tym, że fałdy nosowe i broda są wolne od wykwitów, tworząc na twarzy charakterystyczny trójkąt. Rozpoznanie szkarlatyny ułatwiają ponadto tzw. linie Pastii, czyli wyborczyny zgromadzone równomiernie w okolicy fałdów skórnych.
Liszajec zakaźny przebiega z wysypką składającą się z pęcherzyków mających tendencję do sączenia i pękania. Charakterystyczne w liszajcu są strupy w kolorze miodowym powstające w miejscu popękanych pęcherzyków.
Wysypka na ciele w przebiegu innych chorób
Wysypka towarzyszy także innym chorobom, zarówno zakaźnym, jak i niezakaźnym. W przebiegu łuszczycy pojawia się wysypka w postaci czerwonych plam pokrytych jasnymi łuskami zlokalizowana na głowie, plecach, dłoniach, łokciach, kolanach, pośladkach oraz stopach. Z kolei świerzb (choroba zakaźna wywołana przez pasożyty, przekazywana między ludźmi i odzwierzęco) powoduje zaczerwienienie skóry w okolicach dłoni, brzucha, biustu, pośladków i między palcami, czemu towarzyszy uporczywy świąd nasilający się w nocy. W przypadku grzybicy mamy do czynienia ze swędzącymi, łuszczącymi się czerwonymi plamami zlokalizowanymi w określonych miejscach na skórze (głowa, stopy, obszary intymne). Grzybicą można łatwo zarazić się, korzystając z tego samego ręcznika, nosząc cudze obuwie bądź stąpając bosą stopą po podłodze sauny lub natrysku. Czerwone grudki, które z czasem zamieniły się w pęcherzyki, mogą świadczyć o toczącym się zapaleniu skóry zwanym egzemą, zwłaszcza, gdy towarzyszy mu świąd i opuchlizna. Egzema powstaje przeważnie na skutek kontaktu skóry z uczulającym produktem, np. biżuterią.
Wysypka alergiczna
Wysypka alergiczna pojawia się na skutek kontaktu alergenów ze skórą. Alergeny to inaczej mówiąc substancje, na które układ odpornościowy reaguje w nieprawidłowy sposób, prowadząc do rozwoju stanu zapalnego. Lista alergenów wywołujących wysypkę jest bardzo długa i obejmuje m.in. substancje zapachowe i konserwanty obecne w kosmetykach, niektóre rośliny takie jak np. trujący bluszcz, nikiel używany do produkcji biżuterii, lateks obecny np. w rękawiczkach do prac domowych czy neomycynę stosowaną do produkcji kremów i maści przyspieszających leczenie ran.
Wysypka pojawia się równie często w przebiegu alergii pokarmowych.
Wysypka alergiczna nazywana jest również pokrzywką, a to ze względu na charakterystyczne bąble pojawiające się w jej przebiegu, przywodzące na myśl oparzenie pokrzywą. Pokrzywce zazwyczaj towarzyszy silny świąd.
Teraz wiesz już, jak odróżnić zwykłą wysypkę alergiczną od wysypki będącej objawem toczącej się w organizmie choroby. Pamiętaj jednak, że w każdym przypadku warto skonsultować się z lekarzem, który dokładnie oceni wygląd wysypki i postawi pewną diagnozę.