APTT – co to jest za badanie?
Badanie APTT, czyli inaczej mówiąc „czas kaolinowo-kefalinowy” lub „czas częściowej tromboplastyny po aktywacji”, pozwala na określenie długości krzepnięcia krwi oraz ocenę działania czynników krzepnięcia znajdujących się w osoczu.
W trakcie badania zostaje pobrana krew z żyły łokciowej. Próbka następnie poddawana jest analizie w warunkach laboratoryjnych, gdzie kluczową kwestią jest pomiar czasu potrzebnego do powstania skrzepu. Diagnostyka pozwala na wnikliwą ocenę funkcjonowania układu krzepnięcia krwi, w tym czynników krzepnięcia XII, XI, X, IX, VIII, V, II (protrombiny) oraz I (fibrynogenu).
Układ krzepnięcia odgrywa niezwykle ważną rolę w organizmie, zabezpieczając go przed zbyt dużą utratą krwi w przypadku uszkodzenia naczyń krwionośnych. W prawidłowo funkcjonującym układzie powstanie urazu stymuluje uruchomienie mechanizmów, które w odpowiednim czasie prowadzą do powstania skrzepu. Co istotne, czas ten nie może być ani za krótki, ani za długi, gdyż w obu przypadkach wiąże się to z komplikacjami zdrowotnymi.
Kiedy wykonać badanie APTT?
Kiedy poznanie czasu kaolinowo-kefalinowego jest szczególnie ważne? Badanie APTT zlecane jest zazwyczaj w poniższych stanach i chorobach:
- przy podejrzeniu nieprawidłowego krzepnięcia krwi spowodowanego niedoborami czynników krzepnięcia oznaczanych kolejno II, V, VIII, IX, X, XI, XII oraz I (fibrynogenu),
- przy podejrzeniu zakrzepicy,
- przy podejrzeniu wrodzonych lub nabytych skaz krwotocznych,
- przy podejrzeniu wystąpienia zespołu rozsianego wykrzepiania śródnaczyniowego,
- przed operacją lub inwazyjnym zabiegiem diagnostycznym,
- przy obfitych i intensywnych krwawieniach miesiączkowych,
- w trakcie ciąży w ramach profilaktyki na wypadek wystąpienia krwawienia z dróg rodnych, które może zakończyć się poronieniem,
- przy rozpoznanej hemofilii (chorobie genetycznej polegającej na zaburzeniach krzepnięcia wywołanych niedoborem lub brakiem jednego z białek krwi) w celu oceny skuteczności terapii,
- przy rozpoznanej żylnej chorobie zakrzepowo-zatorowej w celu oceny postępów kuracji przy użyciu niefrakcjonowanej heparyny lub inhibitorów trombiny,
- przy rozpoznanym zespole rozsianego krzepnięcia wewnątrznaczyniowego,
- przy rozpoznanych chorobach wątroby, mogących wpływać na proces hemostazy, którego zadaniem jest zapobieganie wypływaniu krwi z naczyń krwionośnych,
- przy długotrwałym krwawieniu po zabiegu wyrwania zęba.
Badanie APTT – jak się do niego przygotować?
Na badanie APTT należy udać się na czczo, a więc minimum 12 godzin po spożyciu ostatniego posiłku. Przed badaniem zaleca się też unikania stresu oraz nadmiernego wysiłku fizycznego, które mogą wpłynąć negatywnie na dokładność pomiaru. W przypadku osób przewlekle chorujących i przyjmujących na stałe leki konieczna jest konsultacja z lekarzem. Badanie APTT jest refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia i można je wykonać na podstawie skierowania otrzymanego od lekarza. Jeżeli chcemy udać się na badanie prywatnie, koszt nie będzie duży – zamknie się w granicach od 6 do 17 złotych w zależności od miasta.
Badanie APTT – normy
Wyniki badania APTT podawane są w sekundach, zaś jego norma zawiera się w granicach od 26 do 36 sekund. Należy jednak pamiętać, że zakres ten może się delikatnie różnić w zależności od konkretnego laboratorium, gdyż w różnych placówkach stosowane są różne odczynniki i metody badania. Najlepszym rozwiązaniem jest udanie się z wynikami do lekarza prowadzącego, który zinterpretuje je, biorąc pod uwagę indywidualną sytuację danego pacjenta.
Jak już wcześniej wspomniano zarówno za długi, jak i za krótki czas kaolinowo-kefalinowy są zjawiskiem niepożądanym. Wydłużony czas krzepnięcia krwi może świadczyć o takich chorobach i stanach jak m.in. hemofilia, choroba von Willebranda, toczeń rumieniowaty układowy, rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe (tzw. zespół DIC), choroby i uszkodzenia wątroby czy niedobór witaminy K. Z kolei zbyt krótki czas krzepnięcia krwi może wskazywać na nadkrzepliwość krwi charakterystyczną dla reumatoidalnego zapalenia stawów. Zbyt duża krzepliwość nasuwa ponadto podejrzenia stanów zapalnych jelit oraz trombofilii, będącej wrodzoną chorobą zaburzającą funkcjonowanie układu krzepnięcia.
