Po czym poznać raka skóry? 10 niepokojących objawów
Nowotwory skóry to jedne z najczęściej występujących chorób onkologicznych, a według statystyk zachorowalność na nie wzrasta rocznie o 10%. Sprawdź, jakie objawy powinny wzbudzić twój niepokój.
Rak skóry jest nowotworem złośliwym, rozwijającym się wieloetapowo i często dającym odległe przerzuty, np. do węzłów chłonnych, płuc, mózgu czy kości. Chorobę zazwyczaj poprzedzają zmiany przedrakowe, takie jak m.in. rogowacenie starcze, rogowacenie białe czy skóra pergaminowa. Najczęściej diagnozowany jest rak podstawnokomórkowy, który charakteryzuje się wieloletnim przebiegiem. Rzadziej występuje rak płaskonabłonkowy skóry, który postępuje bardziej dynamicznie. Najgorzej rokującą odmianą raka skóry jest czerniak, który stanowi aż 2% wszystkich zachorowań na nowotwory w Polsce. Jak wygląda rak skóry i czy można wykryć go na wczesnym etapie zaawansowania?
Jak objawia się rak skóry?
Rak skóry początkowo manifestuje się w postaci niepokojących narośli lub otarć na skórze, które nie ulegają zagojeniu. Choroba może rozwinąć się na niezmienionej powierzchni skóry lub na podłożu znamienia barwnikowego (o czym świadczyć może np. zgrubienie, zmiana zabarwienia lub brzegów pieprzyka, niekiedy pojawienie się krwawienia bądź swędzenia). Ze względu na wiele odmian nowotworów skóry rozpoznanie patologicznych zmian może powodować pewne trudności.
Obserwując swoje ciało, zwracaj uwagę przede wszystkim na następujące znaki:
- małe guzki o gładkiej, bladej i świecącej powierzchni,
- czerwone, sztywne guzki,
- krwawiące guzki lub guzki, na których tworzy się strup,
- płaskie, twarde lub chropowate czerwone kropki, swędzące lub wrażliwe na podrażnienia,
- twarde lub chropowate plamki o czerwonej bądź brązowej barwie.
W przypadku czerniaka, który daje najgorsze rokowania i często tworzy przerzuty w odległych narządach, charakterystyczne są następujące objawy:
- owrzodzenie i tendencja do rozpadu,
- krwawienie lub zaczerwienienie,
- świąd,
- zmiana kształtu zmiany z okrągłej na niesymetryczną,
- powstanie obwódki wokół zmiany.
Jak wygląda rak skóry?
W rozpoznaniu raka skóry, zwłaszcza czerniaka, bardzo pomocna jest tzw. klasyfikacja ABCDE, która kładzie nacisk na najważniejsze aspekty pojawiających się na ciele zmian.
Klasyfikacja ABCDE bierze pod uwagę poniższe czynniki:
- A (asymmetry) – asymetria zmiany oznacza, że nie jest możliwe przeprowadzenie przez znamię dwóch osi symetrii; łagodne wykwity są zazwyczaj symetryczne – okrągłe lub owalne,
- B (borders) – brzegi zmiany patologicznej są nierówne i postrzępione, a granice skóry zdrowej ulegają zatarciu,
- C (color) – kolor zmiany nowotworowej jest różnorodny, od jasnobrązowego do ciemnowiśniowego, a nawet czarnego; niekiedy występuje też barwa fioletowa, niebieska, stalowa lub całkowity brak zabarwienia,
- D (diameter/dynamics) – niepokojąca jest średnica zmiany większa niż 5 mm; dynamika zmian morfologicznych określa zmiany koloru czy pojawienie się owrzodzenia,
- E (elevation/evolution) – elewacja, czyli zmiana powierzchni wykwitu, a konkretnie jej uwypuklenie ponad poziom zdrowej skóry lub ewolucja zmiany w czasie.
Ważną wskazówką jest fakt, że aż 80% nowotworów skóry rozwija się w obrębie głowy i szyi, a więc tam, gdzie naskórek jest najbardziej narażony na działanie promieni słonecznych. Pozostałe 20% przypadków zlokalizowanych jest na tułowiu i kończynach. Badając samodzielnie swoje ciało, zwracaj uwagę na wszelkie niepokojące zmiany, takie jak podejrzanie wyglądające pieprzyki, ciemne, lekko wypukłe i złuszczające się płaty skóry, niegojące się rany lub otarcia czy różowawe wyrostki o sztywnej budowie.
Nie każda zmiana oznacza nowotwór! Jeżeli jednak na skórze pojawił się podejrzanie wyglądający guzek, warto pokazać go dermatologowi. Lekarz powinien wykonać dermatoskopię, całkowicie bezbolesne badanie polegające na wnikliwym obejrzeniu wykwitu przy użyciu specjalnego urządzenia optycznego wyposażonego w zestaw soczewek. Wczesne wykrycie raka skóry znacząco zwiększa skuteczność leczenia!
Dlaczego powstaje rak skóry?
Najważniejszym czynnikiem zwiększonego ryzyka rozwoju raka skóry jest wieloletnia, nadmierna ekspozycja na promieniowanie nadfioletowe światła słonecznego, prowadząca do powstania oparzeń skóry, zwłaszcza w młodym wieku. Pod uwagę brane są ponadto czynniki genetyczne, a konkretnie mutacje w chromosomach 1, 6, 7, 9 i 10. Zdaniem lekarzy najwięcej przypadków raka skóry odnotowywanych jest wczesną jesienią wśród osób, które latem zbyt często opalały się bez użycia ochronnych filtrów.
Rak skóry – profilaktyka
Podstawą profilaktyki w przypadku raka skóry jest stosowanie kremów z filtrem, zwłaszcza latem, kiedy chronione powinny być wszystkie odkryte części ciała. Ponadto w okresie wakacji należy ograniczać do minimum ekspozycję na słońce w godzinach 10.00 – 14.00, kiedy natężenie promieniowania osiąga swoje maksimum. Nie zaleca się też korzystania z solariów.
Jakiekolwiek zmiany na skórze i pieprzyki warto fotografować, by móc porównać ich stan po upływie pewnego czasu (miesiąca bądź dwóch), a najlepiej skontrolować je u dermatologa przy pomocy dermatoskopu. W profilaktyce przeciw nowotworom skóry ważna jest także dieta – staraj się, aby nie brakowało w niej warzyw, owoców oraz nabiału.