Coraz częściej problem ten dotyka również osoby starsze, które dawno przekroczyły trzydziesty, a nawet czterdziesty rok życia – przyczyny są różne i nie wiążą się jedynie z zaburzeniami hormonalnymi, ale również ze szkodliwymi nawykami: paleniem papierosów, nadmiernym opalaniem się, złą dietą czy nieprawidłową pielęgnacją skóry. Bez względu na wiek i płeć, zaskórniki, krosty czy ropne torbiele nie dodają urody i każdy pragnie jak najszybciej się ich pozbyć. Sprawdź najlepsze, sprawdzone sposoby na uporanie się z tym nieestetycznym problemem.
Trądzik – jak i dlaczego powstaje?
Aby pokonać wroga, trzeba go najpierw dobrze poznać. A więc, czym jest tak naprawdę trądzik, jak powstaje i jakie są przyczyny jego pojawiania się na skórze? Trądzik to nic innego, jak przewlekła choroba aparatu włosowo-łojowego. Na jego powstawanie wpływ mają najczęściej stres i hormony zwane androgenami, które powodują nieprawidłowe działanie gruczołów łojowych, polegające na nadmiernym wydzielaniu sebum. Na przetłuszczonej skórze chętnie gromadzą się bakterie, dla których sebum stanowi pożywkę. Mikroorganizmy te wytwarzają enzym - lipazę, który rozkłada trójglicerydy na substancje zwane wolnymi kwasami tłuszczowymi – te zaś z kolei działają komedogennie, przyczyniając się do powstawania stanów zapalnych.
Poza zwiększoną produkcją łoju, przyczyną trądziku może być także zablokowanie aparatu włosowo-łojowego przez czop rogowy, co następuje wskutek nieprawidłowego rogowacenia przewodów wyprowadzających gruczołów łojowych. W takiej sytuacji odprowadzanie łoju na zewnątrz skóry jest uniemożliwione i tworzy się mikrozaskórnik, a następnie zaskórnik, zwany potocznie wągrem. Taka "bańka" wypełniona łojem to doskonałe miejsce dla rozwoju bakterii P. acnes występujących naturalnie w skórze u każdego człowieka, wywołując stan zapalny objawiający się na zewnątrz pod postacią widocznych gołym okiem, czerwonych grudek. Innymi przyczynami trądziku są m.in. reakcja zapalna i immunologiczna, bądź kolonizacja przewodu wyprowadzającego łój przez bakterie Propionibacterium acnes.
Najczęstszą odmianą trądziku jest trądzik pospolity, którego przyczyną jest naturalny proces dojrzewania. Schorzenie ma przeważnie charakter dziedziczny, co potwierdzają wywiady z osobami zmagającymi się z tym uporczywym problemem – zazwyczaj posiadały one w rodzinie kogoś, kto w młodości również spotkał się z podobnymi komplikacjami. Znacznie częściej pojawia się u osób obdarzonych cerą tłustą bądź mieszaną, co jest ściśle powiązane z typową dla tego typu naskórka nadmierną produkcją sebum – nadmiar łoju to zaś główna przyczyna wszelkich niedoskonałości widocznych na skórze. Ponadto trądzikowi sprzyjają takie czynniki jak palenie papierosów, przewlekły stres oraz zmęczenie, zanieczyszczenia środowiska, nieprawidłowa pielęgnacja skóry polegająca na używaniu kosmetyków zatykających ujścia mieszków włosowcyh bądź silnie drażniących, bazujących na alkoholu, nieodpowiednia dieta bogata w produkty wysoko przetworzone, a także obfitujące w nabiał, czy nawet zmiany klimatyczne lub przesilenia związane ze zmianami pór roku. Poza trądzikiem pospolitym, zwanym też zamiennie trądzikiem młodzieńczym, występują takie odmiany schorzenia jak trądzik ropowiczy, trądzik skupiony, trądzik bliznowcowy, trądzik z objawami ogólnymi oraz ciężkim przebiegiem, a także odmiany trądziku związane z konkretnymi czynnikami: trądzik zawodowy związany z ekspozycją na substancje takie jak oleje, dziegcie czy chlor, trądzik polekowy wynikający z przyjmowania steroidów, witaminy B12, jodu czy barbituranów, trądzik kosmetyczny będący efektem stosowania zatykających ujścia gruczołów łojowych pudrów, a także trądzik niemowlęcy, który wynika z pielęgnacji niemowląt z zastosowaniem olejów mineralnych.
Trądzik pospolity przeważnie widoczny jest w okolicach tzw. strefy T, czyli na nosie, czole i brodzie, ale niekiedy również na plecach i dekolcie. Najczęściej pojawia się między 13 a 16 rokiem życia, a więc w okresie pokwitania u młodzieży; ma to związek z działaniem hormonów zwanych androgenami. Trądzik jednak coraz częściej dotyczy osób, które okres pokwitania mają już dawno za sobą – dwudziestolatków, trzydziestolatków, a nawet osób po czterdziestym roku życia. Szacuje się, że schorzenie dotyczy aż 8% populacji dorosłych osób w wieku między 35 a 44 rokiem życia, a także występuje u co piątego noworodka, ustępując niekiedy dopiero, gdy dziecko osiąga wiek trzech lat.
Trądzik pospolity przybiera różne formy, ale początkowo zawsze objawia się pod postacią zaskórnika – otwartego o charakterystycznej ciemnej barwie na czubku, bądź zamkniętego, wyglądającego jak maleńki, biały stożek. Zaskórniki są zmianami niezapalnymi; namnażające się w ich wnętrzu bakterie mogą jednak doprowadzić do powstawania zapalnych wykwitów skórnych, takich jak grudki, krosty, guzki, cysty czy torbiele ropne. Dlatego tak ważne jest, aby zareagować natychmiast, gdy zauważymy niepokojące zmiany na twarzy czy plecach; zwlekanie z leczeniem spowoduje, że schorzenie rozwinie się do postaci, którą wyleczyć będzie mógł jedynie dermatolog.
Jak pozbyć się trądziku
Bez względu na wiek osoby dotkniętej zmianami skórnymi, sposoby na trądzik przedstawiają się bardzo podobnie. Przed przystąpieniem do działania należy jednak trafnie ocenić fazę choroby, ponieważ leczenie trądziku będącego w zaawansowanym stadium to zadanie przeznaczone tylko i wyłącznie dla dermatologa i nie powinniśmy ryzykować kuracji w warunkach domowych – może to jedynie doprowadzić do szpecących powikłań potrądzikowych, takich jak blizny oraz przebarwienia. Pod kontrolą lekarza nabędziemy odpowiednie leki i specjalne, delikatne preparaty do pielęgnacji. Wskazana jest również wizytu u endokrynologa, niekiedy bowiem trądzik pojawia się w związku z powikłaniami hormonalnymi.
Na szczęście lekki trądzik można bez obaw leczyć na własną rękę w warunkach domowych, stosując się do pewnych prostych porad. A więc, jak pozbyć się pryszczy, poprawić stan skóry oraz uniknąć powikłań? Aby zahamować rozwój najczęstszej choroby skóry, jaką jest trądzik, należy przede wszystkim zwracać uwagę na to, jakich kosmetyków do pielęgnacji skóry się używa. Jeżeli twoją cerę często szpecą znienawidzone wypryski, używaj tylko i wyłącznie preparatów przeznaczonych do pielęgnacji skóry trądzikowej. Przeważnie można je rozpoznać po napisie "niekomedogenne" widniejącym na opakowaniu, co w praktyce oznacza, że nie powodują zapychania porów. Niestety ze względu na wysokie stężenie kwasu salicylowego o właściwościach odkażających i złuszczających, produkty tego typu nadmiernie wysuszają naskórek, czyniąc skórę szorstką, a także powodują zbyt mocne zwężanie się kanalików gruczołów łojowych – jak na ironię mogą więc pogorszyć sprawę, blokując dostęp suchej skóry do łoju. Aby preparaty na trądzik spełniały swoją rolę, należy więc stosować je z wyczuciem i przerywać kurację, gdy naskórek zbytnio się odwadnia; warto wówczas zastosować krem na trądzik, który doskonale nawilży skórę, a jednocześnie nie sprawi, że stanie się bardziej tłusta.
Wypryski na twarzy czynią cerę bardzo wrażliwą i nadreaktywną, niewskazane jest zatem używanie jakichkolwiek kremów perfumowanych, drażniących detergentów w żelach czy toników na bazie alkoholu. Z kolei wyciągi z hamamelisu, tymianku, pokrzywy, skrobi, drożdży oraz cynku są tym, co na trądzik działa najlepiej. Szukając idealnych preparatów wspomagających leczenie trądziku, zwracaj szczególną uwagę na takie składniki jak absorbujący nadmiar sebum oraz wykazujący silne działanie antybakteryjne tlenek cynku, propolis o działaniu bakteriobójczym i grzybobójczym wytwarzany przez pszczoły, działająca antyseptycznie siarka czy nadtlenek benzoilu – związek ten doskonale złuszcza oraz działa bakteriobójczo. Walkę o doskonałą, gładką skórę możesz ponadto wesprzeć od wewnątrz, uzupełniając dietę o specjalne tabletki na trądzik. Te unikalne suplementy diety zawierają w swoim składzie witaminy, składniki mineralne, a także zioła, które w skoncentrowanych dawkach wpływają pozytywnie na kondycję skóry oraz wspomagają leczenie trądziku. Należą do nich takie składniki jak przykładowo mniszek lekarski, wyciąg z ziela fiołka trójbarwnego, wyciąg z pestek winogron, kłącze perzu, liść pokrzywy, kolagen, koenzym Q10 czy witaminy: głównie C i E. Ingrediencje te działają przeciwzapalnie, przeciwutleniająco, regeneracyjnie, oczyszczająco i ochronnie na skórę, a także ograniczają ilość wydzielanego sebum, uderzając w główną przyczynę powstawania niedoskonałości. Preparaty szczególnie warte polecenia to np. Visaxinum D, 4Akne, Bratek, Normatabs czy Salfazin cynk, dostępne również w ofercie naszej apteki internetowej.
Mając pojęcie o tym, jakie kosmetyki najlepiej stosować w pielęgnacji wrażliwej cery trądzikowej, możesz nareszcie przystąpić do dzieła. Pierwszym i podstawowym krokiem do pięknej skóry pozbawionej wyprysków i zaskórników jest oczyszczanie. Do mycia twarzy z trądzikiem należy używać specjalnych, delikatnych żeli i pianek – dobrym preparatem tego typu jest przykładowo pianka Cetaphil Pro Oil Control, która naraz czyści i nawilża, nie zatyka porów skóry, a dodatkowo zawiera krem z filtrem UV, chroniący skórę przed niekorzystnym wpływem promieni słonecznych. Unikać jak ognia należy natomiast produktów zawierających alkohol, gdyż nadmiernie wysuszają cerę. Odradza się również długotrwałego stosowania preparatów o właściwościach antybakteryjnych, gdyż podobnie jak alkohol, prowadzą do wysuszenia i w efekcie pogorszenia zmian trądzikowych, co więcej, bakterie nie stanowią głównej przyczyny problemu, więc ich zwalczanie niewiele pomoże. Myj twarz nie częściej niż dwa razy dziennie – nadgorliwość nie jest wskazana, jeśli chodzi o leczenie trądziku i może zakończyć się jedynie nadmiernym odwodnieniem skóry i eskalacją problemu.
Jak pozbyć się trądziku? Kolejnym istotnym krokiem jest złuszczanie skóry. Do usuwania nagormadzonej warstwy obumarłych komórek i sebum nie należy jednak wykorzystywać peelingu mechanicznego, który zawiera drobinki ścierające i mógłby jeszcze powiększyć skalę problemu poprzez tworzenie podrażnień. Do złuszczania najlepiej wykorzystać tzw. peeling enzymatyczny, tzn. taki, który zawiera enzymy owocowe bądź ziołowe, rozpuszczające martwy naskórek, względnie kremów z kwasami owocowymi. Jeżeli nie znamy swojej skóry na tyle dobrze, aby przewidzieć, jak zniesie podobne zabiegi, warto udać się do dermatologa – lekarz może dodatkowo zlecić peeling dermatologiczny oparty na kwasach owocowych, zwykle AHA-glikolowym, mlekowym bądź migdałowym. Jego działanie powinno nas zadowolić – zabieg ogranicza wydzielanie sebum, zwęża pory, redukuje grudki i zaczerwienienia, a także spłyca blizny, jeżeli takowe posiadamy.
Jeżeli zastanawiasz się, jak wyleczyć trądzik, mamy dla ciebie kolejną cenną radę – tym, co na trądzik działa najlepiej, jest nawilżanie. Przesuszona skóra, przykładowo na skutek działania niektórych żeli do mycia, wymaga odpowiedniego nawodnienia, w innym razie jej stan może się znacznie pogorszyć. Do nawilżania używaj delikatnych kremów z niską zawartością tłuszczu, gdyż preparaty tworzące tłustą warstwę mogłyby wywołać skutek przeciwny do zamierzonego. Doskonale, gdyby produkt do nawilżania bazował na takich składnikach jak dimetikon bądź cyklometikon, które są silikonami o bezpiecznym dla wrażliwej cery działaniu. Przed zastosowaniem kremu nawilżającego, warto również oczyścić dodatkowo skórę niezawierającym alkoholu tonikiem – nie tylko zapewni jej doskonałe odświeżenie, ale przy okazji również zwęzi ujścia gruczołów łojowych, ograniczając wydzielanie sebum – głównego winowajcy.
Jakie jeszcze istnieją sposoby na pryszcze? Jeżeli nasilenie trądziku nie jest zbyt duże, można z dobrym skutkiem zadziałać miejscowo. Do tego celu służą specjalne sztyfty likwidujące wypryski na twarzy, zawierające głównie takie składniki jak kwas salicylowy, olejek z drzewa herbacianego oraz substancje łagodzące podrażnienia – typowo hamamelis bądź wodę termalną. Ważna jest ponadto profilaktyka – nadmiar słońca szkodzi skórze wysuszając ją, a to w efekcie prowadzi do reakcji obronnej polegającej na wydzielaniu większej niż zwykle ilości sebum. Jak już wiemy tłusta, świecąca cera ma skłonność do pokrywania się różnorodnymi wykwitami i pryszczami.
Jak pozbyć się pryszczy? Z pewnością pomoże lepiej dobrana dieta. Potrawy bogate w witaminę A, takie jak przykładowo wątróbka, ryby, jajka, masło, marchewka czy pomidory regulują złuszczanie naskórka, zapobiegając pojawianiu się zaskórników. Z kolei witaminy z grupy B, takie jak niacyna, ryboflawina czy pirydoksyna znacznie ograniczają łojotok, a można je znaleźć w tak powszechnie spotykanych produktach spożywczych jak ryby, fasola, pełnoziarniste pieczywo, czy banany. Ważnym składnikiem diety, łagodzącym stany zapalne oraz przyspieszającym leczenie trądziku jest cynk, dostępny w owocach morza, pestkach dyni czy jajkach. Unikać należy natomiast nadmiaru witaminy B12 obecnej w wołowinie, wieprzowinie, mleku czy serach, a także zbyt dużych ilości witaminy D.
Bardzo skuteczne, ale znacznie droższe sposoby na trądzik to specjalistyczne zabiegi u dermatologa – zabiegi kawitacyjne bądź maseczki z alg i ziół. Oczywiście, gdy wypryski na twarzy osiągają duże nasilenie, pozostaje wybrać się do lekarza, który przepisze odpowiednie leki przeciwłojotokowe, przeciwzapalne i złuszczające. Pamiętaj, aby nie próbować ich wyciskać: to jedynie zwiększy stan zapalny i znacznie wydłuży proces gojenia, po którym na twarzy pozostaną trwałe i szpecące blizny.
